Ата - ана туралы 128
Атамыз - Алаш , керегеміз - ағаш.
Atamyz - Alash , keregemiz - aǵash.
Ата - асқар тау,
Ана - бауырындағы бұлақ,
Бала - жағасындағы құрақ. Ata - asqar taý,
Ana - baýyryndaǵy bulaq,
Bala - jaǵasyndaǵy quraq. Ата - бәйтерек, бала - жапырақ. Ata - báıterek, bala - japyraq. Ата - кеме, ана - дария. Ata - keme, ana - darııa. Атаның жүгі - атанның жүгі. Atanyń júgi - atannyń júgi. Ата сөзі - бата сөзі.
Ата сөзі - ақылдың көзі . Ata sózi - bata sózi.
Ata sózi - aqyldyń kózi . Ата - балаға сыншы. Ata - balaǵa synshy. Атадан - өсиет, анадан - қасиет. Atadan - ósıet, anadan - qasıet. Атаның ұлы - халықтың құлы. Atanyń uly - halyqtyń quly. Аталы ұл - қожалы құл. Ataly ul - qojaly qul. Атасыз ұл - жетесіз ұл. Atasyz ul - jetesiz ul. Атасыз ұлдың ауызы үлкен. Atasyz uldyń aýyzy úlken. Ата ұлын күндеген,
Атасына жаумен тең.
Ата сөзін білмеген,
Бұлагы жоқ таумен тең. Ata ulyn kúndegen,
Atasyna jaýmen teń.
Ata sózin bilmegen,
Bulagy joq taýmen teń. Ак қалпақты көрінсе,
Ата-екем менің демеймін бе?
Ақ жаулықты көрінсе,
Ене-екем мснің демеймін бе? Ak qalpaqty kórinse,
Ata-ekem meniń demeımin be?
Aq jaýlyqty kórinse,
Ene-ekem msniń demeımin be? Ата баласының ат меңіндей белгісі болады. Ata balasynyń at meńindeı belgisi bolady. Атадан бала туар, ата жолын қуар. Atadan bala týar, ata jolyn qýar. Атадан жақсы ұл туса,
Елдің қамын жейді;
Атадан жаман ұл туса,
Елдің малын жейді. Atadan jaqsy ul týsa,
Eldiń qamyn jeıdi;
Atadan jaman ul týsa,
Eldiń malyn jeıdi. Алтыдағы бала атқа мінсе,
Алпыстағы ата алдынан шығар. Altydaǵy bala atqa minse,
Alpystaǵy ata aldynan shyǵar. Ата үйі - алтын бесік,
Кірсем-шықсам, сипалар. Ata úıi - altyn besik,
Kirsem-shyqsam, sıpalar. Тай өссе, ат шығады,
Ұл өссе, әке тынығады. Taı ósse, at shyǵady,
Ul ósse, áke tynyǵady. Әкеге бағыну - Аллаға бағыну,
Әкеге қарсылық - Аллаға қарсылық. Ákege baǵyný - Allaǵa baǵyný,
Ákege qarsylyq - Allaǵa qarsylyq. Әкеміз күйеу,
шешеміз қалыңдық болған. Ákemiz kúıeý,
sheshemiz qalyńdyq bolǵan. Алтыдағы бала ауылға келсе,
Алпыстағы ата келіп сәлем берер. Altydaǵy bala aýylǵa kelse,
Alpystaǵy ata kelip sálem berer. Жеті атасын білмеген - жетімдік белгісі. Jeti atasyn bilmegen - jetimdik belgisi. Жеті атасын білмеген - жетесіз. Jeti atasyn bilmegen - jetesiz. Жеті атасын білмеген - мұртуд. Jeti atasyn bilmegen - murtýd. Жеті атасын білген ұл,
Жеті елдің қамын жер. Jeti atasyn bilgen ul,
Jeti eldiń qamyn jer. Өзін ғана білген ұл
Құлағы мен жағын жер. Ózin ǵana bilgen ul
Qulaǵy men jaǵyn jer. Қанша жақсы болса да,
Қайын атаң әкеңдей,
Қайын енең шешеңдей болмас. Qansha jaqsy bolsa da,
Qaıyn atań ákeńdeı,
Qaıyn eneń shesheńdeı bolmas. Әке-шеше бар болсын,
Аузы, мұрны жоқ болсын. Áke-sheshe bar bolsyn,
Aýzy, murny joq bolsyn. Тегінде бар тегі озар. Teginde bar tegi ozar. Әке - асқар тау, ана - ағар бұлақ. Áke - asqar taý, ana - aǵar bulaq. Ата-анасыз үйлерде насай-топыр. Ata-anasyz úılerde nasaı-topyr.
Тең атаның баласы теңдікке тұрса да,
кемдікке көнбейді.
Teń atanyń balasy teńdikke tursa da,
kemdikke kónbeıdi. Атаның көңілі балада,
Баланың көңілі далада. Atanyń kóńili balada,
Balanyń kóńili dalada. Атаның еккен ағашы ұрпаққа сая. Atanyń ekken aǵashy urpaqqa saıa. Ата өліп, бала қалса,
Мұратына жетеді.
Бала өліп, ата қалса,
Арманы іште кетеді. Ata ólip, bala qalsa,
Muratyna jetedi.
Bala ólip, ata qalsa,
Armany ishte ketedi. Ата тұрып, бала сөйлесе - шіркіндігі,
Аға тұрып, іні сөйлесе - еркіндігі. Ata turyp, bala sóılese - shirkindigi,
Aǵa turyp, ini sóılese - erkindigi. Атадан бала, мойыннан жаға озбайды. Atadan bala, moıynnan jaǵa ozbaıdy. Анасы басқа аттан түс,
Атасы бір артқа мін. Anasy basqa attan tús,
Atasy bir artqa min. Әкеден ұл туса игі,
Әке жолан куса игі. Ákeden ul týsa ıgi,
Áke jolan kýsa ıgi. Алыссаң, атаң болса да жық,
Аясаң, көтеріп жібер. Alyssań, atań bolsa da jyq,
Aıasań, kóterip jiber. Атаңа не істесең, алдыңа сол келер. Atańa ne isteseń, aldyńa sol keler. Ата баласы азарында асық ойнайды. Ata balasy azarynda asyq oınaıdy. Құлынында кісінемеген ат болар,
Атасын көрмеген ұл жат болар. Qulynynda kisinemegen at bolar,
Atasyn kórmegen ul jat bolar. Атаның жаман ұлы малға ортақ,
Әр үйлі жанға ортақ. Atanyń jaman uly malǵa ortaq,
Ár úıli janǵa ortaq. Өзіңді көрген өлсе өлсін,
Атаңды көрген өлмесін. Ózińdi kórgen ólse ólsin,
Atańdy kórgen ólmesin. Суға сиген - атасының сақалына сиген. Sýǵa sıgen - atasynyń saqalyna sıgen. Ата даңқымен ұл өтер,
Ана даңқымен қыз өтер. Ata dańqymen ul óter,
Ana dańqymen qyz óter. Атадан ұл қалса - өзі қалғаны,
Қыз қалса - ізі қалғаны. Atadan ul qalsa - ózi qalǵany,
Qyz qalsa - izi qalǵany. Құс балапаны үшін торға түседі,
Ата баласы үшін азапқа түседі. Qus balapany úshin torǵa túsedi,
Ata balasy úshin azapqa túsedi. Тай ат болса, ат тынар,
Ұл ер болса, ата тынар. Taı at bolsa, at tynar,
Ul er bolsa, ata tynar. Әке - бауыр, бала - тас. Áke - baýyr, bala - tas. Әке - жезде, шеше - күйме. Áke - jezde, sheshe - kúıme. Әкесі құрдастың баласы құрдас. Ákesi qurdastyń balasy qurdas. Әкесі достың баласы дос. Ákesi dostyń balasy dos. Әкенің таяғы аса-аса тиеді. Ákeniń taıaǵy asa-asa tıedi. Әкеге баланың алалығы жоқ. Ákege balanyń alalyǵy joq. Әкесін сыйламаған кісіні
Баласы сыйламайды. Ákesin syılamaǵan kisini
Balasy syılamaıdy. Әке өлсе - мүлкі мұра,
Аға өлсе - жеңге мұра. Áke ólse - múlki mura,
Aǵa ólse - jeńge mura. Әкең барда ел таны, көріп жүріп,
Атың барда жер таны, желіп жүріп. Ákeń barda el tany, kórip júrip,
Atyń barda jer tany, jelip júrip. Әкең өлсе өлсін, әкеңді көрген өлмесін. Ákeń ólse ólsin, ákeńdi kórgen ólmesin. Әке отырып, ұл сөйлегеннен без,
Ана отырып, қыз сөйлегеннен без. Áke otyryp, ul sóılegennen bez,
Ana otyryp, qyz sóılegennen bez. Өз қолыңда болмаса, әкең де жат. Óz qolyńda bolmasa, ákeń de jat. Жақсы әке жездедей-ақ. Jaqsy áke jezdedeı-aq. Соры қалың әкенің -
кер бағып ұлы өседі,
сөз бағып қызы өседі. Sory qalyń ákeniń -
ker baǵyp uly ósedi,
sóz baǵyp qyzy ósedi. Баланың балалығына әкенің даналығы бар. Balanyń balalyǵyna ákeniń danalyǵy bar. Он бала бір әкеге жүк болмайды,
Бір әке он балаға жүк болады. On bala bir ákege júk bolmaıdy,
Bir áke on balaǵa júk bolady. Отыз ұлың болғанша,
Осырақ шалың болсын. Otyz ulyń bolǵansha,
Osyraq shalyń bolsyn. Жөке жамылған әкеден,
Туырлық жамылған бала дәметеді. Jóke jamylǵan ákeden,
Týyrlyq jamylǵan bala dámetedi. Жақсы әке жаман балаға қырық жыл азық. Jaqsy áke jaman balaǵa qyryq jyl azyq. Ата қарғысы - оқ. Ata qarǵysy - oq. Атасыз ұл ақылға жарымас ,
Анасыз қыз жасауға жарымас . Atasyz ul aqylǵa jarymas ,
Anasyz qyz jasaýǵa jarymas . Үйінде атасы бардың
берер батасы бар . Úıinde atasy bardyń
berer batasy bar . Ана - біреу, ағайын - алтау. Ana - bireý, aǵaıyn - altaý. Алып анадан туады,
Ат биеден туады. Alyp anadan týady,
At bıeden týady. Дана, дананы туған - ана. Dana, danany týǵan - ana. Әке - тірегің, ана - жүрегің. Áke - tiregiń, ana - júregiń. Ананың сүті - бал,
Баланың тілі - бал. Ananyń súti - bal,
Balanyń tili - bal. Ердің анасы - елдің анасы. Erdiń anasy - eldiń anasy. Ананың басқан жерінде пейіш бар. Ananyń basqan jerinde peıish bar. Жұмақ аналардың табанының астында. Jumaq analardyń tabanynyń astynda. Анасын сүйгеннің баласын сүй. Anasyn súıgenniń balasyn súı. Ана тілегі балада,
Бала тілегі далада. Ana tilegi balada,
Bala tilegi dalada. Әйел жерден шыққан жоқ,
Ол - еркектің баласы.
Еркек көктен түскен жоқ,
Әйел - оның анасы. Áıel jerden shyqqan joq,
Ol - erkektiń balasy.
Erkek kókten túsken joq,
Áıel - onyń anasy. Анаңның емген сүті үшін, нағашыңды сыйла.
Балаңның емген сүті үшін, әйеліңді сыйла. Anańnyń emgen súti úshin, naǵashyńdy syıla.
Balańnyń emgen súti úshin, áıelińdi syıla. Алты ұл туған ананы, ханым десе болады.
Кезек сыйласқан ағайынды жаным десе болады. Alty ul týǵan anany, hanym dese bolady.
Kezek syılasqan aǵaıyndy janym dese bolady. Аналы баланың өзі тоқ,
Анасыз баланың көзі тоқ. Analy balanyń ózi toq,
Anasyz balanyń kózi toq. Анаңа рақым етпесең,
Балаңнан рақым күтпе. Anańa raqym etpeseń,
Balańnan raqym kútpe. Ата даңқымен қыз өтер,
Мата даңқымен бөз өтер. Ata dańqymen qyz óter,
Mata dańqymen bóz óter. Ананың ізін қыз басар,
Әкенің ізін ұл басар. Ananyń izin qyz basar,
Ákeniń izin ul basar. Анасын көріп қызын ал,
Аяғын көріп асын іш. Anasyn kórip qyzyn al,
Aıaǵyn kórip asyn ish. Бір анадан жақсы да, жаман да туады. Bir anadan jaqsy da, jaman da týady. Ата-анаң бар болсын,
Бала кезде жар болсын. Ata-anań bar bolsyn,
Bala kezde jar bolsyn. Анаңды Меккеге үш рет арқалап апарсаң да, қарызын өтей алмайсың. Anańdy Mekkege úsh ret arqalap aparsań da, qaryzyn óteı almaısyń. Шешесі бар жетімнің басында
тарақ пен қол ойнар;
Шешесі жоқ жетімнің басында
бит пен сірке ойнар. Sheshesi bar jetimniń basynda
taraq pen qol oınar;
Sheshesi joq jetimniń basynda
bıt pen sirke oınar. Ата-ананың қадірін,
Балалы болғанда білерсің.
Ағайынның қадірін,
Жалалы болғанда білерсің. Ata-ananyń qadirin,
Balaly bolǵanda bilersiń.
Aǵaıynnyń qadirin,
Jalaly bolǵanda bilersiń. Ана жақсылығын ауырсаң білерсің,
Қайын жақсылығын қыдырсаң білерсің. Ana jaqsylyǵyn aýyrsań bilersiń,
Qaıyn jaqsylyǵyn qydyrsań bilersiń. Ананың қақы - Құдайдың қақы. Ananyń qaqy - Qudaıdyń qaqy. Анасыз өмір - сөнген көмір. Anasyz ómir - sóngen kómir. Ананың алақаны - балаға айдынды қоныс. Ananyń alaqany - balaǵa aıdyndy qonys. Ұл таппас әйел болмас, тұрарын айт.
Мал таппас еркек болмас, құрарын айт. Ul tappas áıel bolmas, turaryn aıt.
Mal tappas erkek bolmas, quraryn aıt. Атаның құны, ананың сүті. Atanyń quny, ananyń súti. Ана сүтін ақтамағанды ешкім жақтамайды. Ana sútin aqtamaǵandy eshkim jaqtamaıdy. Ана тілін алмаған - арсыз. Ana tilin almaǵan - arsyz. Ағайынның алтын сарайынан,
Ананың жыртық лашығы артық. Aǵaıynnyń altyn saraıynan,
Ananyń jyrtyq lashyǵy artyq. Әр бала анасының бір тісін алады. Ár bala anasynyń bir tisin alady. Әйелді жаман десең, анаң соның ішінде. Áıeldi jaman deseń, anań sonyń ishinde. Ақ жаулығы ананың,
Ақ көрпесі баланың. Aq jaýlyǵy ananyń,
Aq kórpesi balanyń. Әжім - әжемнің әрі,
Демеңіз оны кәрі,
Кәрінің сөзі - дәрі. Ájim - ájemniń ári,
Demeńiz ony kári,
Káriniń sózi - dári. Ұлыңа ұлтарақ бол,
Келініңе көпшік бол. Ulyńa ultaraq bol,
Kelinińe kópshik bol. Атыңа ауыр жүк артпа,
Анаңа ауыр сөз айтпа. Atyńa aýyr júk artpa,
Anańa aýyr sóz aıtpa. Ана болған дана болады. Ana bolǵan dana bolady. Ана баласын арыстанның ауызынан алады. Ana balasyn arystannyń aýyzynan alady. Ұлының кімнен туғанын анасы білер. Ulynyń kimnen týǵanyn anasy biler. Мылқаудың тілін анасы біледі. Mylqaýdyń tilin anasy biledi. Анасын сыйламағанды адал деме,
Ұстазын сыйламағанды адам деме. Anasyn syılamaǵandy adal deme,
Ustazyn syılamaǵandy adam deme. Ұл туғанмен ұятын бірге тумайды,
Қыз туғанмен қылығын бірге тумайды. Ul týǵanmen uıatyn birge týmaıdy,
Qyz týǵanmen qylyǵyn birge týmaıdy. Қызымның баласы - Балдан тәтті анасы.
Ұлымның баласы - Қара жылан анасы. Qyzymnyń balasy - Baldan tátti anasy.
Ulymnyń balasy - Qara jylan anasy. Тапқан ана емес, баққан ана. Tapqan ana emes, baqqan ana. Өз анасын зор тұтқан,
Кісі анасын қор тұтпас. Óz anasyn zor tutqan,
Kisi anasyn qor tutpas. Туғанына мекіренбеген ана - безбүйрек,
Тумысында уызға жарымаған төл - қатпа. Týǵanyna mekirenbegen ana - bezbúırek,
Týmysynda ýyzǵa jarymaǵan tól - qatpa. Бесіктегі баланың күлгенін көрген бір мұрат.
Алдына түсіп ананың жүргенін көрген бір мұрат. Besiktegi balanyń kúlgenin kórgen bir murat.
Aldyna túsip ananyń júrgenin kórgen bir murat. Бұтақтың жақсылығы сағасынан,
Баланың жақсылығы анасынан. Butaqtyń jaqsylyǵy saǵasynan,
Balanyń jaqsylyǵy anasynan. Әкемді алсаң, ал, Құдай, шешемді алма.
Шекпен тоқып берсе де, өлмеймін ғой. Ákemdi alsań, al, Qudaı, sheshemdi alma.
Shekpen toqyp berse de, ólmeımin ǵoı. Атаның салған жолы бар,
Ананың тіккен тоны бар. Atanyń salǵan joly bar,
Ananyń tikken tony bar. Әке жүрегі таудан үлкен ,
Ана жүрегі теңізден терең . Áke júregi taýdan úlken ,
Ana júregi teńizden tereń . Баласының былдырын
анасы ғана ұғады . Balasynyń byldyryn
anasy ǵana uǵady .
Ана - бауырындағы бұлақ,
Бала - жағасындағы құрақ. Ata - asqar taý,
Ana - baýyryndaǵy bulaq,
Bala - jaǵasyndaǵy quraq. Ата - бәйтерек, бала - жапырақ. Ata - báıterek, bala - japyraq. Ата - кеме, ана - дария. Ata - keme, ana - darııa. Атаның жүгі - атанның жүгі. Atanyń júgi - atannyń júgi. Ата сөзі - бата сөзі.
Ата сөзі - ақылдың көзі . Ata sózi - bata sózi.
Ata sózi - aqyldyń kózi . Ата - балаға сыншы. Ata - balaǵa synshy. Атадан - өсиет, анадан - қасиет. Atadan - ósıet, anadan - qasıet. Атаның ұлы - халықтың құлы. Atanyń uly - halyqtyń quly. Аталы ұл - қожалы құл. Ataly ul - qojaly qul. Атасыз ұл - жетесіз ұл. Atasyz ul - jetesiz ul. Атасыз ұлдың ауызы үлкен. Atasyz uldyń aýyzy úlken. Ата ұлын күндеген,
Атасына жаумен тең.
Ата сөзін білмеген,
Бұлагы жоқ таумен тең. Ata ulyn kúndegen,
Atasyna jaýmen teń.
Ata sózin bilmegen,
Bulagy joq taýmen teń. Ак қалпақты көрінсе,
Ата-екем менің демеймін бе?
Ақ жаулықты көрінсе,
Ене-екем мснің демеймін бе? Ak qalpaqty kórinse,
Ata-ekem meniń demeımin be?
Aq jaýlyqty kórinse,
Ene-ekem msniń demeımin be? Ата баласының ат меңіндей белгісі болады. Ata balasynyń at meńindeı belgisi bolady. Атадан бала туар, ата жолын қуар. Atadan bala týar, ata jolyn qýar. Атадан жақсы ұл туса,
Елдің қамын жейді;
Атадан жаман ұл туса,
Елдің малын жейді. Atadan jaqsy ul týsa,
Eldiń qamyn jeıdi;
Atadan jaman ul týsa,
Eldiń malyn jeıdi. Алтыдағы бала атқа мінсе,
Алпыстағы ата алдынан шығар. Altydaǵy bala atqa minse,
Alpystaǵy ata aldynan shyǵar. Ата үйі - алтын бесік,
Кірсем-шықсам, сипалар. Ata úıi - altyn besik,
Kirsem-shyqsam, sıpalar. Тай өссе, ат шығады,
Ұл өссе, әке тынығады. Taı ósse, at shyǵady,
Ul ósse, áke tynyǵady. Әкеге бағыну - Аллаға бағыну,
Әкеге қарсылық - Аллаға қарсылық. Ákege baǵyný - Allaǵa baǵyný,
Ákege qarsylyq - Allaǵa qarsylyq. Әкеміз күйеу,
шешеміз қалыңдық болған. Ákemiz kúıeý,
sheshemiz qalyńdyq bolǵan. Алтыдағы бала ауылға келсе,
Алпыстағы ата келіп сәлем берер. Altydaǵy bala aýylǵa kelse,
Alpystaǵy ata kelip sálem berer. Жеті атасын білмеген - жетімдік белгісі. Jeti atasyn bilmegen - jetimdik belgisi. Жеті атасын білмеген - жетесіз. Jeti atasyn bilmegen - jetesiz. Жеті атасын білмеген - мұртуд. Jeti atasyn bilmegen - murtýd. Жеті атасын білген ұл,
Жеті елдің қамын жер. Jeti atasyn bilgen ul,
Jeti eldiń qamyn jer. Өзін ғана білген ұл
Құлағы мен жағын жер. Ózin ǵana bilgen ul
Qulaǵy men jaǵyn jer. Қанша жақсы болса да,
Қайын атаң әкеңдей,
Қайын енең шешеңдей болмас. Qansha jaqsy bolsa da,
Qaıyn atań ákeńdeı,
Qaıyn eneń shesheńdeı bolmas. Әке-шеше бар болсын,
Аузы, мұрны жоқ болсын. Áke-sheshe bar bolsyn,
Aýzy, murny joq bolsyn. Тегінде бар тегі озар. Teginde bar tegi ozar. Әке - асқар тау, ана - ағар бұлақ. Áke - asqar taý, ana - aǵar bulaq. Ата-анасыз үйлерде насай-топыр. Ata-anasyz úılerde nasaı-topyr.
Тең атаның баласы теңдікке тұрса да,
кемдікке көнбейді.
Teń atanyń balasy teńdikke tursa da,
kemdikke kónbeıdi. Атаның көңілі балада,
Баланың көңілі далада. Atanyń kóńili balada,
Balanyń kóńili dalada. Атаның еккен ағашы ұрпаққа сая. Atanyń ekken aǵashy urpaqqa saıa. Ата өліп, бала қалса,
Мұратына жетеді.
Бала өліп, ата қалса,
Арманы іште кетеді. Ata ólip, bala qalsa,
Muratyna jetedi.
Bala ólip, ata qalsa,
Armany ishte ketedi. Ата тұрып, бала сөйлесе - шіркіндігі,
Аға тұрып, іні сөйлесе - еркіндігі. Ata turyp, bala sóılese - shirkindigi,
Aǵa turyp, ini sóılese - erkindigi. Атадан бала, мойыннан жаға озбайды. Atadan bala, moıynnan jaǵa ozbaıdy. Анасы басқа аттан түс,
Атасы бір артқа мін. Anasy basqa attan tús,
Atasy bir artqa min. Әкеден ұл туса игі,
Әке жолан куса игі. Ákeden ul týsa ıgi,
Áke jolan kýsa ıgi. Алыссаң, атаң болса да жық,
Аясаң, көтеріп жібер. Alyssań, atań bolsa da jyq,
Aıasań, kóterip jiber. Атаңа не істесең, алдыңа сол келер. Atańa ne isteseń, aldyńa sol keler. Ата баласы азарында асық ойнайды. Ata balasy azarynda asyq oınaıdy. Құлынында кісінемеген ат болар,
Атасын көрмеген ұл жат болар. Qulynynda kisinemegen at bolar,
Atasyn kórmegen ul jat bolar. Атаның жаман ұлы малға ортақ,
Әр үйлі жанға ортақ. Atanyń jaman uly malǵa ortaq,
Ár úıli janǵa ortaq. Өзіңді көрген өлсе өлсін,
Атаңды көрген өлмесін. Ózińdi kórgen ólse ólsin,
Atańdy kórgen ólmesin. Суға сиген - атасының сақалына сиген. Sýǵa sıgen - atasynyń saqalyna sıgen. Ата даңқымен ұл өтер,
Ана даңқымен қыз өтер. Ata dańqymen ul óter,
Ana dańqymen qyz óter. Атадан ұл қалса - өзі қалғаны,
Қыз қалса - ізі қалғаны. Atadan ul qalsa - ózi qalǵany,
Qyz qalsa - izi qalǵany. Құс балапаны үшін торға түседі,
Ата баласы үшін азапқа түседі. Qus balapany úshin torǵa túsedi,
Ata balasy úshin azapqa túsedi. Тай ат болса, ат тынар,
Ұл ер болса, ата тынар. Taı at bolsa, at tynar,
Ul er bolsa, ata tynar. Әке - бауыр, бала - тас. Áke - baýyr, bala - tas. Әке - жезде, шеше - күйме. Áke - jezde, sheshe - kúıme. Әкесі құрдастың баласы құрдас. Ákesi qurdastyń balasy qurdas. Әкесі достың баласы дос. Ákesi dostyń balasy dos. Әкенің таяғы аса-аса тиеді. Ákeniń taıaǵy asa-asa tıedi. Әкеге баланың алалығы жоқ. Ákege balanyń alalyǵy joq. Әкесін сыйламаған кісіні
Баласы сыйламайды. Ákesin syılamaǵan kisini
Balasy syılamaıdy. Әке өлсе - мүлкі мұра,
Аға өлсе - жеңге мұра. Áke ólse - múlki mura,
Aǵa ólse - jeńge mura. Әкең барда ел таны, көріп жүріп,
Атың барда жер таны, желіп жүріп. Ákeń barda el tany, kórip júrip,
Atyń barda jer tany, jelip júrip. Әкең өлсе өлсін, әкеңді көрген өлмесін. Ákeń ólse ólsin, ákeńdi kórgen ólmesin. Әке отырып, ұл сөйлегеннен без,
Ана отырып, қыз сөйлегеннен без. Áke otyryp, ul sóılegennen bez,
Ana otyryp, qyz sóılegennen bez. Өз қолыңда болмаса, әкең де жат. Óz qolyńda bolmasa, ákeń de jat. Жақсы әке жездедей-ақ. Jaqsy áke jezdedeı-aq. Соры қалың әкенің -
кер бағып ұлы өседі,
сөз бағып қызы өседі. Sory qalyń ákeniń -
ker baǵyp uly ósedi,
sóz baǵyp qyzy ósedi. Баланың балалығына әкенің даналығы бар. Balanyń balalyǵyna ákeniń danalyǵy bar. Он бала бір әкеге жүк болмайды,
Бір әке он балаға жүк болады. On bala bir ákege júk bolmaıdy,
Bir áke on balaǵa júk bolady. Отыз ұлың болғанша,
Осырақ шалың болсын. Otyz ulyń bolǵansha,
Osyraq shalyń bolsyn. Жөке жамылған әкеден,
Туырлық жамылған бала дәметеді. Jóke jamylǵan ákeden,
Týyrlyq jamylǵan bala dámetedi. Жақсы әке жаман балаға қырық жыл азық. Jaqsy áke jaman balaǵa qyryq jyl azyq. Ата қарғысы - оқ. Ata qarǵysy - oq. Атасыз ұл ақылға жарымас ,
Анасыз қыз жасауға жарымас . Atasyz ul aqylǵa jarymas ,
Anasyz qyz jasaýǵa jarymas . Үйінде атасы бардың
берер батасы бар . Úıinde atasy bardyń
berer batasy bar . Ана - біреу, ағайын - алтау. Ana - bireý, aǵaıyn - altaý. Алып анадан туады,
Ат биеден туады. Alyp anadan týady,
At bıeden týady. Дана, дананы туған - ана. Dana, danany týǵan - ana. Әке - тірегің, ана - жүрегің. Áke - tiregiń, ana - júregiń. Ананың сүті - бал,
Баланың тілі - бал. Ananyń súti - bal,
Balanyń tili - bal. Ердің анасы - елдің анасы. Erdiń anasy - eldiń anasy. Ананың басқан жерінде пейіш бар. Ananyń basqan jerinde peıish bar. Жұмақ аналардың табанының астында. Jumaq analardyń tabanynyń astynda. Анасын сүйгеннің баласын сүй. Anasyn súıgenniń balasyn súı. Ана тілегі балада,
Бала тілегі далада. Ana tilegi balada,
Bala tilegi dalada. Әйел жерден шыққан жоқ,
Ол - еркектің баласы.
Еркек көктен түскен жоқ,
Әйел - оның анасы. Áıel jerden shyqqan joq,
Ol - erkektiń balasy.
Erkek kókten túsken joq,
Áıel - onyń anasy. Анаңның емген сүті үшін, нағашыңды сыйла.
Балаңның емген сүті үшін, әйеліңді сыйла. Anańnyń emgen súti úshin, naǵashyńdy syıla.
Balańnyń emgen súti úshin, áıelińdi syıla. Алты ұл туған ананы, ханым десе болады.
Кезек сыйласқан ағайынды жаным десе болады. Alty ul týǵan anany, hanym dese bolady.
Kezek syılasqan aǵaıyndy janym dese bolady. Аналы баланың өзі тоқ,
Анасыз баланың көзі тоқ. Analy balanyń ózi toq,
Anasyz balanyń kózi toq. Анаңа рақым етпесең,
Балаңнан рақым күтпе. Anańa raqym etpeseń,
Balańnan raqym kútpe. Ата даңқымен қыз өтер,
Мата даңқымен бөз өтер. Ata dańqymen qyz óter,
Mata dańqymen bóz óter. Ананың ізін қыз басар,
Әкенің ізін ұл басар. Ananyń izin qyz basar,
Ákeniń izin ul basar. Анасын көріп қызын ал,
Аяғын көріп асын іш. Anasyn kórip qyzyn al,
Aıaǵyn kórip asyn ish. Бір анадан жақсы да, жаман да туады. Bir anadan jaqsy da, jaman da týady. Ата-анаң бар болсын,
Бала кезде жар болсын. Ata-anań bar bolsyn,
Bala kezde jar bolsyn. Анаңды Меккеге үш рет арқалап апарсаң да, қарызын өтей алмайсың. Anańdy Mekkege úsh ret arqalap aparsań da, qaryzyn óteı almaısyń. Шешесі бар жетімнің басында
тарақ пен қол ойнар;
Шешесі жоқ жетімнің басында
бит пен сірке ойнар. Sheshesi bar jetimniń basynda
taraq pen qol oınar;
Sheshesi joq jetimniń basynda
bıt pen sirke oınar. Ата-ананың қадірін,
Балалы болғанда білерсің.
Ағайынның қадірін,
Жалалы болғанда білерсің. Ata-ananyń qadirin,
Balaly bolǵanda bilersiń.
Aǵaıynnyń qadirin,
Jalaly bolǵanda bilersiń. Ана жақсылығын ауырсаң білерсің,
Қайын жақсылығын қыдырсаң білерсің. Ana jaqsylyǵyn aýyrsań bilersiń,
Qaıyn jaqsylyǵyn qydyrsań bilersiń. Ананың қақы - Құдайдың қақы. Ananyń qaqy - Qudaıdyń qaqy. Анасыз өмір - сөнген көмір. Anasyz ómir - sóngen kómir. Ананың алақаны - балаға айдынды қоныс. Ananyń alaqany - balaǵa aıdyndy qonys. Ұл таппас әйел болмас, тұрарын айт.
Мал таппас еркек болмас, құрарын айт. Ul tappas áıel bolmas, turaryn aıt.
Mal tappas erkek bolmas, quraryn aıt. Атаның құны, ананың сүті. Atanyń quny, ananyń súti. Ана сүтін ақтамағанды ешкім жақтамайды. Ana sútin aqtamaǵandy eshkim jaqtamaıdy. Ана тілін алмаған - арсыз. Ana tilin almaǵan - arsyz. Ағайынның алтын сарайынан,
Ананың жыртық лашығы артық. Aǵaıynnyń altyn saraıynan,
Ananyń jyrtyq lashyǵy artyq. Әр бала анасының бір тісін алады. Ár bala anasynyń bir tisin alady. Әйелді жаман десең, анаң соның ішінде. Áıeldi jaman deseń, anań sonyń ishinde. Ақ жаулығы ананың,
Ақ көрпесі баланың. Aq jaýlyǵy ananyń,
Aq kórpesi balanyń. Әжім - әжемнің әрі,
Демеңіз оны кәрі,
Кәрінің сөзі - дәрі. Ájim - ájemniń ári,
Demeńiz ony kári,
Káriniń sózi - dári. Ұлыңа ұлтарақ бол,
Келініңе көпшік бол. Ulyńa ultaraq bol,
Kelinińe kópshik bol. Атыңа ауыр жүк артпа,
Анаңа ауыр сөз айтпа. Atyńa aýyr júk artpa,
Anańa aýyr sóz aıtpa. Ана болған дана болады. Ana bolǵan dana bolady. Ана баласын арыстанның ауызынан алады. Ana balasyn arystannyń aýyzynan alady. Ұлының кімнен туғанын анасы білер. Ulynyń kimnen týǵanyn anasy biler. Мылқаудың тілін анасы біледі. Mylqaýdyń tilin anasy biledi. Анасын сыйламағанды адал деме,
Ұстазын сыйламағанды адам деме. Anasyn syılamaǵandy adal deme,
Ustazyn syılamaǵandy adam deme. Ұл туғанмен ұятын бірге тумайды,
Қыз туғанмен қылығын бірге тумайды. Ul týǵanmen uıatyn birge týmaıdy,
Qyz týǵanmen qylyǵyn birge týmaıdy. Қызымның баласы - Балдан тәтті анасы.
Ұлымның баласы - Қара жылан анасы. Qyzymnyń balasy - Baldan tátti anasy.
Ulymnyń balasy - Qara jylan anasy. Тапқан ана емес, баққан ана. Tapqan ana emes, baqqan ana. Өз анасын зор тұтқан,
Кісі анасын қор тұтпас. Óz anasyn zor tutqan,
Kisi anasyn qor tutpas. Туғанына мекіренбеген ана - безбүйрек,
Тумысында уызға жарымаған төл - қатпа. Týǵanyna mekirenbegen ana - bezbúırek,
Týmysynda ýyzǵa jarymaǵan tól - qatpa. Бесіктегі баланың күлгенін көрген бір мұрат.
Алдына түсіп ананың жүргенін көрген бір мұрат. Besiktegi balanyń kúlgenin kórgen bir murat.
Aldyna túsip ananyń júrgenin kórgen bir murat. Бұтақтың жақсылығы сағасынан,
Баланың жақсылығы анасынан. Butaqtyń jaqsylyǵy saǵasynan,
Balanyń jaqsylyǵy anasynan. Әкемді алсаң, ал, Құдай, шешемді алма.
Шекпен тоқып берсе де, өлмеймін ғой. Ákemdi alsań, al, Qudaı, sheshemdi alma.
Shekpen toqyp berse de, ólmeımin ǵoı. Атаның салған жолы бар,
Ананың тіккен тоны бар. Atanyń salǵan joly bar,
Ananyń tikken tony bar. Әке жүрегі таудан үлкен ,
Ана жүрегі теңізден терең . Áke júregi taýdan úlken ,
Ana júregi teńizden tereń . Баласының былдырын
анасы ғана ұғады . Balasynyń byldyryn
anasy ǵana uǵady .
