Кәсіп туралы 80
Зергердің пірі - Дәуіт пайғамбар.
Zergerdiń piri - Dáýit paıǵambar.
Кәсіп түбі нәсіп.
Kásip túbi násip.
Кәсібі бардың, нәсібі бар.
Kásibi bardyń, násibi bar.
Кәсібі бөлектің - нәсібі бөлек.
Kásibi bólektiń - násibi bólek.
Диқан жерін мақтайды,
Балықшы көлін мақтайды,
Кәсіпкер кенін мақтайды. Dıqan jerin maqtaıdy,
Balyqshy kólin maqtaıdy,
Kásipker kenin maqtaıdy. Шеберлікке шек жоқ. Sheberlikke shek joq. Шебер қол шет қалмайды. Sheber qol shet qalmaıdy. Шебердің қолы ортақ,
Ақынның сөзі ортақ. Sheberdiń qoly ortaq,
Aqynnyń sózi ortaq. Шеберді шеге қағысынан таниды. Sheberdi shege qaǵysynan tanıdy. Қара суда қаймақ жоқ,
Қас шеберде оймақ жоқ. Qara sýda qaımaq joq,
Qas sheberde oımaq joq. Ат жақсысы керуеннен,
Зат жақсысы шеберден. At jaqsysy kerýennen,
Zat jaqsysy sheberden. Ұста, ұстадан нұсқа. Usta, ustadan nusqa. Ұстамен жақын болсаң, ісің бітеді. Ustamen jaqyn bolsań, isiń bitedi. Ұстамен жақын болсаң ,
Мүйіз кесерін аларсың . Ustamen jaqyn bolsań ,
Múıiz keserin alarsyń . Қайықшымен жақын болсаң,
Дауыл күні қайығын суға саларсың. Qaıyqshymen jaqyn bolsań,
Daýyl kúni qaıyǵyn sýǵa salarsyń. Ұстаны соққан пышағынан таниды. Ustany soqqan pyshaǵynan tanıdy. Ұсталы ел озар,
Ұстасыз ел азар. Ustaly el ozar,
Ustasyz el azar. Қолың ұста болсын,
Сөзің қысқа болсын. Qolyń usta bolsyn,
Sóziń qysqa bolsyn. Көп көрген - нұсқа,
Көп істеген - ұста. Kóp kórgen - nusqa,
Kóp istegen - usta. Ұста пышаққа жарымайды,
Етікші етікке жарымайды. Usta pyshaqqa jarymaıdy,
Etikshi etikke jarymaıdy. Жаман ұста жанынан. Jaman usta janynan. Темірге тіл, жаңқаға жан бітірген. Temirge til, jańqaǵa jan bitirgen. Жантақтан ине, жаңқадан түйме жасаған. Jantaqtan ıne, jańqadan túıme jasaǵan. Етікшіні балға мен бізі асырайды,
Егіншіні кетпеннің жүзі асырайды. Etikshini balǵa men bizi asyraıdy,
Eginshini ketpenniń júzi asyraıdy. Етікшіден құлаш қаш,
Бізі тиер көзіңе,
Тілі тиер өзіңе. Etikshiden qulash qash,
Bizi tıer kózińe,
Tili tıer ózińe. Жаман етікші біз таңдайды. Jaman etikshi biz tańdaıdy. Ерінбеген етікші болады. Erinbegen etikshi bolady. Тігіншіні инесі асырайды. Tiginshini ınesi asyraıdy. Алтын жерде жатпайды,
Жаман ұста суын таппайды. Altyn jerde jatpaıdy,
Jaman usta sýyn tappaıdy. Темірші көміршіге үйір. Temirshi kómirshige úıir. Егінші еселеп,
Кеусенші кеселеп алады. Eginshi eselep,
Keýsenshi keselep alady. Темірді қызған кезде соқ. Temirdi qyzǵan kezde soq. Жаман іс жоқ,
Жаман ісші бар. Jaman is joq,
Jaman isshi bar. Екі сауыншы кездессе,
Шелегі мен қаймағын айтады.
Екі ұста кездессе,
Балғасы мен салмағын айтады.
Екі ұры кездессе,
Қайдағы мен жайдағыны айтады. Eki saýynshy kezdesse,
Shelegi men qaımaǵyn aıtady.
Eki usta kezdesse,
Balǵasy men salmaǵyn aıtady.
Eki ury kezdesse,
Qaıdaǵy men jaıdaǵyny aıtady. Өгізді қойшы - өлген қойшы,
Жеп болғанда көрген қойшы. Ógizdi qoıshy - ólgen qoıshy,
Jep bolǵanda kórgen qoıshy. Түйелі қойшы - тұрған қойшы,
Төбесінен ұрған қойшы. Túıeli qoıshy - turǵan qoıshy,
Tóbesinen urǵan qoıshy. Балықшының үйіне барсаң, қарма жерсің,
Егіншінің үйіне барсаң, жарма жерсің. Balyqshynyń úıine barsań, qarma jersiń,
Eginshiniń úıine barsań, jarma jersiń. Қазаншының еркі бар,
Қайдан құлақ шығарса. Qazanshynyń erki bar,
Qaıdan qulaq shyǵarsa. Орман аралаған үйші болады,
Ел аралаған сыншы болады. Orman aralaǵan úıshi bolady,
El aralaǵan synshy bolady. Қалауын тапса, қар жанар. Qalaýyn tapsa, qar janar. Әр нәрсеге асық болғанша,
Бір нәрсеге машық бол. Ár nársege asyq bolǵansha,
Bir nársege mashyq bol. Шын аңшының алдына аңның өзі келер. Shyn ańshynyń aldyna ańnyń ózi keler. Құралайды көзден атқан мерген. Quralaıdy kózden atqan mergen. Кемеші келсе, қайықшы судан шығар. Kemeshi kelse, qaıyqshy sýdan shyǵar. Қолы білген құм үстінен кеме жүргізер. Qoly bilgen qum ústinen keme júrgizer. Шын орақшы орақ таңдамайды,
Шын батыр құрал таңдамайды. Shyn oraqshy oraq tańdamaıdy,
Shyn batyr qural tańdamaıdy. Орақшының жаманы орақ таңдайды. Oraqshynyń jamany oraq tańdaıdy. Егінші мәрт,
Жер жомарт. Eginshi márt,
Jer jomart. Егінші жылда арманда,
Балықшы күнде арманда. Eginshi jylda armanda,
Balyqshy kúnde armanda. Диқан бабаның кетпенінен,
Шопан атаның таяғынан жарылқасын. Dıqan babanyń ketpeninen,
Shopan atanyń taıaǵynan jarylqasyn. Диқан жауында тыяды,
Балықшы дауылда тыяды. Dıqan jaýynda tyıady,
Balyqshy daýylda tyıady. Диқан болсаң, сүдігеріңді сайла,
Шаруа болсаң, малыңның шөбін сайла. Dıqan bolsań, súdigerińdi saıla,
Sharýa bolsań, malyńnyń shóbin saıla. Диқан болсаң, күз айда,
Күз айдасаң, жүз айда. Dıqan bolsań, kúz aıda,
Kúz aıdasań, júz aıda. Диқан болсаң, жеріңнің басында бол,
Сыпайы болсаң, бегіңнің қасында бол. Dıqan bolsań, jerińniń basynda bol,
Sypaıy bolsań, begińniń qasynda bol. Қыстай қайрап, жаздай шапқан кетпенім,
Кетпен шауып мұратыма жеткенім. Qystaı qaırap, jazdaı shapqan ketpenim,
Ketpen shaýyp muratyma jetkenim. Жайлауды жайлап білмеген,
Малды айдап білмейді. Jaılaýdy jaılap bilmegen,
Maldy aıdap bilmeıdi. Диқан болсаң, қос өгізің тең болсын,
Шаруа болсаң, қос етегің кең болсын. Dıqan bolsań, qos ógiziń teń bolsyn,
Sharýa bolsań, qos etegiń keń bolsyn. Диқан жерін анасындай сүйеді,
Жер диқанды баласындай сүйеді. Dıqan jerin anasyndaı súıedi,
Jer dıqandy balasyndaı súıedi. Сұлу болу не керек,
Шайнау сұлу болған соң.
Шебер болу не керек,
Селкеу шебер болған соң. Sulý bolý ne kerek,
Shaınaý sulý bolǵan soń.
Sheber bolý ne kerek,
Selkeý sheber bolǵan soń. Еңбеққордың ерні майлы,
Жалқаудың басы қаңғы. Eńbeqqordyń erni maıly,
Jalqaýdyń basy qańǵy. Жаза баспас мерген болмас,
Жаңылмас жан болмас. Jaza baspas mergen bolmas,
Jańylmas jan bolmas. Батыр ханға қас,
Мерген аңға қас. Batyr hanǵa qas,
Mergen ańǵa qas. Бақташы малын бағады,
Бақшашы бауын бағады. Baqtashy malyn baǵady,
Baqshashy baýyn baǵady. Мал - баққандікі,
Жер - жыртқандікі. Mal - baqqandiki,
Jer - jyrtqandiki. Мал жоқшысы - малшы,
Ұлпан жоқшысы - аңшы. Mal joqshysy - malshy,
Ulpan joqshysy - ańshy. Жаман қойшы жайлауын бір күн жейді,
Жақсы қойшы жайлауын мың күн жейді. Jaman qoıshy jaılaýyn bir kún jeıdi,
Jaqsy qoıshy jaılaýyn myń kún jeıdi. Жақсы қойшының төлі түлеп тұрады,
Жаман қойшының төлі жүдеп тұрады. Jaqsy qoıshynyń tóli túlep turady,
Jaman qoıshynyń tóli júdep turady. Жақсы мұраптың соңынан су ереді,
Жаман мұраптың соңынан шу ереді. Jaqsy muraptyń sońynan sý eredi,
Jaman muraptyń sońynan shý eredi. Аңшы қанша айла білсе,
Аң сонша жол білер. Ańshy qansha aıla bilse,
Ań sonsha jol biler. Ер қадірін ер білер,
Зер қадірін зергер білер. Er qadirin er biler,
Zer qadirin zerger biler. Дабысына табысы сай. Dabysyna tabysy saı. Темірдің бір басы ыссы, бір басы суық. Temirdiń bir basy yssy, bir basy sýyq. Атты қойшы - ашулы қойшы. Atty qoıshy - ashýly qoıshy. Қой семізі - қойшыдан. Qoı semizi - qoıshydan. Шебердің инесі де,
Күймесі де алтын. Sheberdiń ınesi de,
Kúımesi de altyn. Зергердің түбі - зейнет,
Делдалдың түбі - бейнет. Zergerdiń túbi - zeınet,
Deldaldyń túbi - beınet. Зергер білімді болса зейнет,
Білімсіз болса бейнет береді. Zerger bilimdi bolsa zeınet,
Bilimsiz bolsa beınet beredi. Үйге үт кірді,
Егіншінің көкейіне құт кірді. Úıge út kirdi,
Eginshiniń kókeıine qut kirdi. Білімді өлсе, қағазда аты қалады,
Ұста өлсе, артында заты қалады. Bilimdi ólse, qaǵazda aty qalady,
Usta ólse, artynda zaty qalady. Жаман ұста суын таппайды. Jaman usta sýyn tappaıdy.
Балықшы көлін мақтайды,
Кәсіпкер кенін мақтайды. Dıqan jerin maqtaıdy,
Balyqshy kólin maqtaıdy,
Kásipker kenin maqtaıdy. Шеберлікке шек жоқ. Sheberlikke shek joq. Шебер қол шет қалмайды. Sheber qol shet qalmaıdy. Шебердің қолы ортақ,
Ақынның сөзі ортақ. Sheberdiń qoly ortaq,
Aqynnyń sózi ortaq. Шеберді шеге қағысынан таниды. Sheberdi shege qaǵysynan tanıdy. Қара суда қаймақ жоқ,
Қас шеберде оймақ жоқ. Qara sýda qaımaq joq,
Qas sheberde oımaq joq. Ат жақсысы керуеннен,
Зат жақсысы шеберден. At jaqsysy kerýennen,
Zat jaqsysy sheberden. Ұста, ұстадан нұсқа. Usta, ustadan nusqa. Ұстамен жақын болсаң, ісің бітеді. Ustamen jaqyn bolsań, isiń bitedi. Ұстамен жақын болсаң ,
Мүйіз кесерін аларсың . Ustamen jaqyn bolsań ,
Múıiz keserin alarsyń . Қайықшымен жақын болсаң,
Дауыл күні қайығын суға саларсың. Qaıyqshymen jaqyn bolsań,
Daýyl kúni qaıyǵyn sýǵa salarsyń. Ұстаны соққан пышағынан таниды. Ustany soqqan pyshaǵynan tanıdy. Ұсталы ел озар,
Ұстасыз ел азар. Ustaly el ozar,
Ustasyz el azar. Қолың ұста болсын,
Сөзің қысқа болсын. Qolyń usta bolsyn,
Sóziń qysqa bolsyn. Көп көрген - нұсқа,
Көп істеген - ұста. Kóp kórgen - nusqa,
Kóp istegen - usta. Ұста пышаққа жарымайды,
Етікші етікке жарымайды. Usta pyshaqqa jarymaıdy,
Etikshi etikke jarymaıdy. Жаман ұста жанынан. Jaman usta janynan. Темірге тіл, жаңқаға жан бітірген. Temirge til, jańqaǵa jan bitirgen. Жантақтан ине, жаңқадан түйме жасаған. Jantaqtan ıne, jańqadan túıme jasaǵan. Етікшіні балға мен бізі асырайды,
Егіншіні кетпеннің жүзі асырайды. Etikshini balǵa men bizi asyraıdy,
Eginshini ketpenniń júzi asyraıdy. Етікшіден құлаш қаш,
Бізі тиер көзіңе,
Тілі тиер өзіңе. Etikshiden qulash qash,
Bizi tıer kózińe,
Tili tıer ózińe. Жаман етікші біз таңдайды. Jaman etikshi biz tańdaıdy. Ерінбеген етікші болады. Erinbegen etikshi bolady. Тігіншіні инесі асырайды. Tiginshini ınesi asyraıdy. Алтын жерде жатпайды,
Жаман ұста суын таппайды. Altyn jerde jatpaıdy,
Jaman usta sýyn tappaıdy. Темірші көміршіге үйір. Temirshi kómirshige úıir. Егінші еселеп,
Кеусенші кеселеп алады. Eginshi eselep,
Keýsenshi keselep alady. Темірді қызған кезде соқ. Temirdi qyzǵan kezde soq. Жаман іс жоқ,
Жаман ісші бар. Jaman is joq,
Jaman isshi bar. Екі сауыншы кездессе,
Шелегі мен қаймағын айтады.
Екі ұста кездессе,
Балғасы мен салмағын айтады.
Екі ұры кездессе,
Қайдағы мен жайдағыны айтады. Eki saýynshy kezdesse,
Shelegi men qaımaǵyn aıtady.
Eki usta kezdesse,
Balǵasy men salmaǵyn aıtady.
Eki ury kezdesse,
Qaıdaǵy men jaıdaǵyny aıtady. Өгізді қойшы - өлген қойшы,
Жеп болғанда көрген қойшы. Ógizdi qoıshy - ólgen qoıshy,
Jep bolǵanda kórgen qoıshy. Түйелі қойшы - тұрған қойшы,
Төбесінен ұрған қойшы. Túıeli qoıshy - turǵan qoıshy,
Tóbesinen urǵan qoıshy. Балықшының үйіне барсаң, қарма жерсің,
Егіншінің үйіне барсаң, жарма жерсің. Balyqshynyń úıine barsań, qarma jersiń,
Eginshiniń úıine barsań, jarma jersiń. Қазаншының еркі бар,
Қайдан құлақ шығарса. Qazanshynyń erki bar,
Qaıdan qulaq shyǵarsa. Орман аралаған үйші болады,
Ел аралаған сыншы болады. Orman aralaǵan úıshi bolady,
El aralaǵan synshy bolady. Қалауын тапса, қар жанар. Qalaýyn tapsa, qar janar. Әр нәрсеге асық болғанша,
Бір нәрсеге машық бол. Ár nársege asyq bolǵansha,
Bir nársege mashyq bol. Шын аңшының алдына аңның өзі келер. Shyn ańshynyń aldyna ańnyń ózi keler. Құралайды көзден атқан мерген. Quralaıdy kózden atqan mergen. Кемеші келсе, қайықшы судан шығар. Kemeshi kelse, qaıyqshy sýdan shyǵar. Қолы білген құм үстінен кеме жүргізер. Qoly bilgen qum ústinen keme júrgizer. Шын орақшы орақ таңдамайды,
Шын батыр құрал таңдамайды. Shyn oraqshy oraq tańdamaıdy,
Shyn batyr qural tańdamaıdy. Орақшының жаманы орақ таңдайды. Oraqshynyń jamany oraq tańdaıdy. Егінші мәрт,
Жер жомарт. Eginshi márt,
Jer jomart. Егінші жылда арманда,
Балықшы күнде арманда. Eginshi jylda armanda,
Balyqshy kúnde armanda. Диқан бабаның кетпенінен,
Шопан атаның таяғынан жарылқасын. Dıqan babanyń ketpeninen,
Shopan atanyń taıaǵynan jarylqasyn. Диқан жауында тыяды,
Балықшы дауылда тыяды. Dıqan jaýynda tyıady,
Balyqshy daýylda tyıady. Диқан болсаң, сүдігеріңді сайла,
Шаруа болсаң, малыңның шөбін сайла. Dıqan bolsań, súdigerińdi saıla,
Sharýa bolsań, malyńnyń shóbin saıla. Диқан болсаң, күз айда,
Күз айдасаң, жүз айда. Dıqan bolsań, kúz aıda,
Kúz aıdasań, júz aıda. Диқан болсаң, жеріңнің басында бол,
Сыпайы болсаң, бегіңнің қасында бол. Dıqan bolsań, jerińniń basynda bol,
Sypaıy bolsań, begińniń qasynda bol. Қыстай қайрап, жаздай шапқан кетпенім,
Кетпен шауып мұратыма жеткенім. Qystaı qaırap, jazdaı shapqan ketpenim,
Ketpen shaýyp muratyma jetkenim. Жайлауды жайлап білмеген,
Малды айдап білмейді. Jaılaýdy jaılap bilmegen,
Maldy aıdap bilmeıdi. Диқан болсаң, қос өгізің тең болсын,
Шаруа болсаң, қос етегің кең болсын. Dıqan bolsań, qos ógiziń teń bolsyn,
Sharýa bolsań, qos etegiń keń bolsyn. Диқан жерін анасындай сүйеді,
Жер диқанды баласындай сүйеді. Dıqan jerin anasyndaı súıedi,
Jer dıqandy balasyndaı súıedi. Сұлу болу не керек,
Шайнау сұлу болған соң.
Шебер болу не керек,
Селкеу шебер болған соң. Sulý bolý ne kerek,
Shaınaý sulý bolǵan soń.
Sheber bolý ne kerek,
Selkeý sheber bolǵan soń. Еңбеққордың ерні майлы,
Жалқаудың басы қаңғы. Eńbeqqordyń erni maıly,
Jalqaýdyń basy qańǵy. Жаза баспас мерген болмас,
Жаңылмас жан болмас. Jaza baspas mergen bolmas,
Jańylmas jan bolmas. Батыр ханға қас,
Мерген аңға қас. Batyr hanǵa qas,
Mergen ańǵa qas. Бақташы малын бағады,
Бақшашы бауын бағады. Baqtashy malyn baǵady,
Baqshashy baýyn baǵady. Мал - баққандікі,
Жер - жыртқандікі. Mal - baqqandiki,
Jer - jyrtqandiki. Мал жоқшысы - малшы,
Ұлпан жоқшысы - аңшы. Mal joqshysy - malshy,
Ulpan joqshysy - ańshy. Жаман қойшы жайлауын бір күн жейді,
Жақсы қойшы жайлауын мың күн жейді. Jaman qoıshy jaılaýyn bir kún jeıdi,
Jaqsy qoıshy jaılaýyn myń kún jeıdi. Жақсы қойшының төлі түлеп тұрады,
Жаман қойшының төлі жүдеп тұрады. Jaqsy qoıshynyń tóli túlep turady,
Jaman qoıshynyń tóli júdep turady. Жақсы мұраптың соңынан су ереді,
Жаман мұраптың соңынан шу ереді. Jaqsy muraptyń sońynan sý eredi,
Jaman muraptyń sońynan shý eredi. Аңшы қанша айла білсе,
Аң сонша жол білер. Ańshy qansha aıla bilse,
Ań sonsha jol biler. Ер қадірін ер білер,
Зер қадірін зергер білер. Er qadirin er biler,
Zer qadirin zerger biler. Дабысына табысы сай. Dabysyna tabysy saı. Темірдің бір басы ыссы, бір басы суық. Temirdiń bir basy yssy, bir basy sýyq. Атты қойшы - ашулы қойшы. Atty qoıshy - ashýly qoıshy. Қой семізі - қойшыдан. Qoı semizi - qoıshydan. Шебердің инесі де,
Күймесі де алтын. Sheberdiń ınesi de,
Kúımesi de altyn. Зергердің түбі - зейнет,
Делдалдың түбі - бейнет. Zergerdiń túbi - zeınet,
Deldaldyń túbi - beınet. Зергер білімді болса зейнет,
Білімсіз болса бейнет береді. Zerger bilimdi bolsa zeınet,
Bilimsiz bolsa beınet beredi. Үйге үт кірді,
Егіншінің көкейіне құт кірді. Úıge út kirdi,
Eginshiniń kókeıine qut kirdi. Білімді өлсе, қағазда аты қалады,
Ұста өлсе, артында заты қалады. Bilimdi ólse, qaǵazda aty qalady,
Usta ólse, artynda zaty qalady. Жаман ұста суын таппайды. Jaman usta sýyn tappaıdy.
