Жолсапар туралы 63
Жол жолдасың Қыдыр болсын.
Jol joldasyń Qydyr bolsyn.
Жолға шықсаң, азығыңды мол ал.
Jolǵa shyqsań, azyǵyńdy mol al.
Жолға шықсаң, жолдасыңды сайлап шық.
Jolǵa shyqsań, joldasyńdy saılap shyq.
Тоғыз жолдың торабы сайрақ.
Toǵyz joldyń toraby saıraq.
Жаяуға таяу жер де алыс.
Jaıaýǵa taıaý jer de alys.
Жолы болар жігіттің,
Жеңгесі шығар алдынан. Joly bolar jigittiń,
Jeńgesi shyǵar aldynan. Қайныма да барайын,
Тайлағыма де бас үйретейін. Qaınyma da baraıyn,
Taılaǵyma de bas úıreteıin. Алдыңғы көштің адасқанын соңғы көш білер. Aldyńǵy kóshtiń adasqanyn sońǵy kósh biler. Жүріп кетсең, жетерсің,
Тұрып қалсаң, тынарсың. Júrip ketseń, jetersiń,
Turyp qalsań, tynarsyń. Жолаушы пірі - баба Қайып. Jolaýshy piri - baba Qaıyp. Жол ақысы - жүру,
Кісі ақысы - беру. Jol aqysy - júrý,
Kisi aqysy - berý. Жол анасы - із. Jol anasy - iz. Жолға шықсаң сайлан,
Бес қаруыңды байлан. Jolǵa shyqsań saılan,
Bes qarýyńdy baılan. Атар таңға жүрсең де,
Батар күнге жүрме. Atar tańǵa júrseń de,
Batar kúnge júrme. Жолаушының кешіккеніне сүйін. Jolaýshynyń keshikkenine súıin. Бір күндік жолға шықсаң,
Үш күндік азық ал. Bir kúndik jolǵa shyqsań,
Úsh kúndik azyq al. Ай жүр, аман жүр. Aı júr, aman júr. Бұрылмай жүрген бұрын барады. Burylmaı júrgen buryn barady. Жол сұрамай жолға түспе. Jol suramaı jolǵa túspe. Жолаушыны сусындатпай бұйымтайын сұрама. Jolaýshyny sýsyndatpaı buıymtaıyn surama. Жолмен жүрсең, жортып жүр,
Жортып жүрсең, жол өнер. Jolmen júrseń, jortyp júr,
Jortyp júrseń, jol óner. Жолаушының ақысы жүрсе бітеді. Jolaýshynyń aqysy júrse bitedi. Екіндіде ел тастама. Ekindide el tastama. Жолаушының үлеспеген есебі бар. Jolaýshynyń úlespegen esebi bar. Ауылдан шыққан күні байға қон,
Бай таппасаң, сайға қон. Aýyldan shyqqan kúni baıǵa qon,
Baı tappasań, saıǵa qon. Желген желісін біледі,
Жортқан жүрісін біледі. Jelgen jelisin biledi,
Jortqan júrisin biledi. Түйелі жолаушы - киелі жолаушы. Túıeli jolaýshy - kıeli jolaýshy. Далаға түнегенше, молаға түне. Dalaǵa túnegenshe, molaǵa túne. Қыс арбаңды, жаз шанаңды сайла. Qys arbańdy, jaz shanańdy saıla. Асқар тау алыстан көрінер. Asqar taý alystan kóriner. Қазақтың «өш» жер дегені көш жер. Qazaqtyń «ósh» jer degeni kósh jer. Көш көлікті, көрікті болсын. Kósh kólikti, kórikti bolsyn. Шөлде жүрген шөл таныр,
Жолда жүрген жол таныр. Shólde júrgen shól tanyr,
Jolda júrgen jol tanyr. Жол азабы - көр азабы. Jol azaby - kór azaby. Жүрем десең, көре бересі,
Көре берсең, көне бересің. Júrem deseń, kóre beresi,
Kóre berseń, kóne beresiń. Білем десең, көре бер,
Көрем десең, жүре бер. Bilem deseń, kóre ber,
Kórem deseń, júre ber. Бір жол бар алыс,
Алыс та болса жақын.
Бір жол бар жақын,
Жақын да болса алыс. Bir jol bar alys,
Alys ta bolsa jaqyn.
Bir jol bar jaqyn,
Jaqyn da bolsa alys. Көп жасаған білмейді,
Көп жүрген біледі. Kóp jasaǵan bilmeıdi,
Kóp júrgen biledi. Қара арғымақ арыса,
Қарға адым жер мұң болар. Qara arǵymaq arysa,
Qarǵa adym jer muń bolar. Ауылдан қырық қадам шыққасын
азамат мусәпір. Aýyldan qyryq qadam shyqqasyn
azamat mýsápir. Жолы болар жігіттің,
Желі оңынан тұрады. Joly bolar jigittiń,
Jeli ońynan turady. Шөлмен жүрсең де, жолмен жүр,
Жол көлге, көл елге аларады. Shólmen júrseń de, jolmen júr,
Jol kólge, kól elge alarady. Жолдан алған жолда қалады. Joldan alǵan jolda qalady. Жолаушы азығы жолда. Jolaýshy azyǵy jolda. Бөрі азығы мен ер азығы жолда. Bóri azyǵy men er azyǵy jolda. Алыс жолдың хабарын керуен жеткізер. Alys joldyń habaryn kerýen jetkizer. Алыс жүрсең де, жолмен жүр. Alys júrseń de, jolmen júr. Сақтағаныңды жесең, сағынғаның келер. Saqtaǵanyńdy jeseń, saǵynǵanyń keler. Орамал тонға жарамаса да, жолға жарайды. Oramal tonǵa jaramasa da, jolǵa jaraıdy. Мың күндік сапар бір қадамнан басталады. Myń kúndik sapar bir qadamnan bastalady. Жабағы - тай деп қорлама,
Жолға шықса, ат болар. Jabaǵy - taı dep qorlama,
Jolǵa shyqsa, at bolar. Ащы мен тұщыны татқан біледі,
Алыс пен жақынды жортқан біледі. Aщy men tuщyny tatqan biledi,
Alys pen jaqyndy jortqan biledi. Өткел өтсең, бұрын өт,
Артта қалсаң, жол тайғақ. Ótkel ótseń, buryn ót,
Artta qalsań, jol taıǵaq. Жол білмеген адастырады,
Жөн білмеген шатастырады. Jol bilmegen adastyrady,
Jón bilmegen shatastyrady. Адаспаймын деген ерді,
Қараңғы түн, қалың тұман адастырады. Adaspaımyn degen erdi,
Qarańǵy tún, qalyń tuman adastyrady. Қырсыққан жігіт мал таппас,
Адасқан жігіт жол таппас. Qyrsyqqan jigit mal tappas,
Adasqan jigit jol tappas. Адасқанның айыбы жоқ,
Қайтып үйірін тапқан соң.
Ашылғанның айыбы жоқ,
Өзі біліп жапқан соң. Adasqannyń aıyby joq,
Qaıtyp úıirin tapqan soń.
Ashylǵannyń aıyby joq,
Ózi bilip japqan soń. Жетіқарақшыны таныған,
Жеті түнде адаспас. Jetiqaraqshyny tanyǵan,
Jeti túnde adaspas. Алыс жол атты сынайды,
Ауыр жол ерді сынайды. Alys jol atty synaıdy,
Aýyr jol erdi synaıdy. Арба сынса - отын,
Өгіз өлсе - етің. Arba synsa - otyn,
Ógiz ólse - etiń. Тар жол, тайғақ кешу. Tar jol, taıǵaq keshý. Түйенің табаны түскен жер. Túıeniń tabany túsken jer. Самарқанның сар жолы,
Бұланайдың тар жолы. Samarqannyń sar joly,
Bulanaıdyń tar joly.
Жеңгесі шығар алдынан. Joly bolar jigittiń,
Jeńgesi shyǵar aldynan. Қайныма да барайын,
Тайлағыма де бас үйретейін. Qaınyma da baraıyn,
Taılaǵyma de bas úıreteıin. Алдыңғы көштің адасқанын соңғы көш білер. Aldyńǵy kóshtiń adasqanyn sońǵy kósh biler. Жүріп кетсең, жетерсің,
Тұрып қалсаң, тынарсың. Júrip ketseń, jetersiń,
Turyp qalsań, tynarsyń. Жолаушы пірі - баба Қайып. Jolaýshy piri - baba Qaıyp. Жол ақысы - жүру,
Кісі ақысы - беру. Jol aqysy - júrý,
Kisi aqysy - berý. Жол анасы - із. Jol anasy - iz. Жолға шықсаң сайлан,
Бес қаруыңды байлан. Jolǵa shyqsań saılan,
Bes qarýyńdy baılan. Атар таңға жүрсең де,
Батар күнге жүрме. Atar tańǵa júrseń de,
Batar kúnge júrme. Жолаушының кешіккеніне сүйін. Jolaýshynyń keshikkenine súıin. Бір күндік жолға шықсаң,
Үш күндік азық ал. Bir kúndik jolǵa shyqsań,
Úsh kúndik azyq al. Ай жүр, аман жүр. Aı júr, aman júr. Бұрылмай жүрген бұрын барады. Burylmaı júrgen buryn barady. Жол сұрамай жолға түспе. Jol suramaı jolǵa túspe. Жолаушыны сусындатпай бұйымтайын сұрама. Jolaýshyny sýsyndatpaı buıymtaıyn surama. Жолмен жүрсең, жортып жүр,
Жортып жүрсең, жол өнер. Jolmen júrseń, jortyp júr,
Jortyp júrseń, jol óner. Жолаушының ақысы жүрсе бітеді. Jolaýshynyń aqysy júrse bitedi. Екіндіде ел тастама. Ekindide el tastama. Жолаушының үлеспеген есебі бар. Jolaýshynyń úlespegen esebi bar. Ауылдан шыққан күні байға қон,
Бай таппасаң, сайға қон. Aýyldan shyqqan kúni baıǵa qon,
Baı tappasań, saıǵa qon. Желген желісін біледі,
Жортқан жүрісін біледі. Jelgen jelisin biledi,
Jortqan júrisin biledi. Түйелі жолаушы - киелі жолаушы. Túıeli jolaýshy - kıeli jolaýshy. Далаға түнегенше, молаға түне. Dalaǵa túnegenshe, molaǵa túne. Қыс арбаңды, жаз шанаңды сайла. Qys arbańdy, jaz shanańdy saıla. Асқар тау алыстан көрінер. Asqar taý alystan kóriner. Қазақтың «өш» жер дегені көш жер. Qazaqtyń «ósh» jer degeni kósh jer. Көш көлікті, көрікті болсын. Kósh kólikti, kórikti bolsyn. Шөлде жүрген шөл таныр,
Жолда жүрген жол таныр. Shólde júrgen shól tanyr,
Jolda júrgen jol tanyr. Жол азабы - көр азабы. Jol azaby - kór azaby. Жүрем десең, көре бересі,
Көре берсең, көне бересің. Júrem deseń, kóre beresi,
Kóre berseń, kóne beresiń. Білем десең, көре бер,
Көрем десең, жүре бер. Bilem deseń, kóre ber,
Kórem deseń, júre ber. Бір жол бар алыс,
Алыс та болса жақын.
Бір жол бар жақын,
Жақын да болса алыс. Bir jol bar alys,
Alys ta bolsa jaqyn.
Bir jol bar jaqyn,
Jaqyn da bolsa alys. Көп жасаған білмейді,
Көп жүрген біледі. Kóp jasaǵan bilmeıdi,
Kóp júrgen biledi. Қара арғымақ арыса,
Қарға адым жер мұң болар. Qara arǵymaq arysa,
Qarǵa adym jer muń bolar. Ауылдан қырық қадам шыққасын
азамат мусәпір. Aýyldan qyryq qadam shyqqasyn
azamat mýsápir. Жолы болар жігіттің,
Желі оңынан тұрады. Joly bolar jigittiń,
Jeli ońynan turady. Шөлмен жүрсең де, жолмен жүр,
Жол көлге, көл елге аларады. Shólmen júrseń de, jolmen júr,
Jol kólge, kól elge alarady. Жолдан алған жолда қалады. Joldan alǵan jolda qalady. Жолаушы азығы жолда. Jolaýshy azyǵy jolda. Бөрі азығы мен ер азығы жолда. Bóri azyǵy men er azyǵy jolda. Алыс жолдың хабарын керуен жеткізер. Alys joldyń habaryn kerýen jetkizer. Алыс жүрсең де, жолмен жүр. Alys júrseń de, jolmen júr. Сақтағаныңды жесең, сағынғаның келер. Saqtaǵanyńdy jeseń, saǵynǵanyń keler. Орамал тонға жарамаса да, жолға жарайды. Oramal tonǵa jaramasa da, jolǵa jaraıdy. Мың күндік сапар бір қадамнан басталады. Myń kúndik sapar bir qadamnan bastalady. Жабағы - тай деп қорлама,
Жолға шықса, ат болар. Jabaǵy - taı dep qorlama,
Jolǵa shyqsa, at bolar. Ащы мен тұщыны татқан біледі,
Алыс пен жақынды жортқан біледі. Aщy men tuщyny tatqan biledi,
Alys pen jaqyndy jortqan biledi. Өткел өтсең, бұрын өт,
Артта қалсаң, жол тайғақ. Ótkel ótseń, buryn ót,
Artta qalsań, jol taıǵaq. Жол білмеген адастырады,
Жөн білмеген шатастырады. Jol bilmegen adastyrady,
Jón bilmegen shatastyrady. Адаспаймын деген ерді,
Қараңғы түн, қалың тұман адастырады. Adaspaımyn degen erdi,
Qarańǵy tún, qalyń tuman adastyrady. Қырсыққан жігіт мал таппас,
Адасқан жігіт жол таппас. Qyrsyqqan jigit mal tappas,
Adasqan jigit jol tappas. Адасқанның айыбы жоқ,
Қайтып үйірін тапқан соң.
Ашылғанның айыбы жоқ,
Өзі біліп жапқан соң. Adasqannyń aıyby joq,
Qaıtyp úıirin tapqan soń.
Ashylǵannyń aıyby joq,
Ózi bilip japqan soń. Жетіқарақшыны таныған,
Жеті түнде адаспас. Jetiqaraqshyny tanyǵan,
Jeti túnde adaspas. Алыс жол атты сынайды,
Ауыр жол ерді сынайды. Alys jol atty synaıdy,
Aýyr jol erdi synaıdy. Арба сынса - отын,
Өгіз өлсе - етің. Arba synsa - otyn,
Ógiz ólse - etiń. Тар жол, тайғақ кешу. Tar jol, taıǵaq keshý. Түйенің табаны түскен жер. Túıeniń tabany túsken jer. Самарқанның сар жолы,
Бұланайдың тар жолы. Samarqannyń sar joly,
Bulanaıdyń tar joly.
