Көпшілік қауым туралы 71
Көп түкірсе, көл болады,
Көп біріксе, ел болады. Kóp túkirse, kól bolady,
Kóp birikse, el bolady. Көп қорқытады, терең батырады. Kóp qorqytady, tereń batyrady. Көп ісінде береке. Kóp isinde bereke. Көп алғыс көгертер. Kóp alǵys kógerter. Көп - дәнекер, көлді де бекітер. Kóp - dáneker, kóldi de bekiter. Көп қараса, жоқ табылар. Kóp qarasa, joq tabylar. Көп тепкен жерден көл шығады. Kóp tepken jerden kól shyǵady. Көп күлкісі Күннен де жылы. Kóp kúlkisi Kúnnen de jyly. Көп ішінде жоқ болсаң,
Мін тағылар басыңа. Kóp ishinde joq bolsań,
Min taǵylar basyńa. Көп ауызы - зеңбірек . Kóp aýyzy - zeńbirek . Көп жүрген жер көңілді . Kóp júrgen jer kóńildi . Көп Құдайдан бір жасы кіші. Kóp Qudaıdan bir jasy kishi. Көп білсең де, көптен артық білмейсің. Kóp bilseń de, kópten artyq bilmeısiń. Көптен жау құтылмас. Kópten jaý qutylmas. Көптен қоян құтылмас. Kópten qoıan qutylmas. Көпке топырақ шашпа,
Көмусіз қаласың. Kópke topyraq shashpa,
Kómýsiz qalasyń. Көптің қолы көкке жетеді. Kóptiń qoly kókke jetedi. Көпті сөккен көгермес. Kópti sókken kógermes. Көк толқыса, жер құлайды,
Көп толқыса, хан құлайды. Kók tolqysa, jer qulaıdy,
Kóp tolqysa, han qulaıdy. Көптік қайда болса, тоқтық сонда. Kóptik qaıda bolsa, toqtyq sonda. Көпті жамандаған көмусіз қалады. Kópti jamandaǵan kómýsiz qalady. Көп ауыз сөйлесе,
Бір ауыз жым болады. Kóp aýyz sóılese,
Bir aýyz jym bolady. Көп дауыс қосылса,
Бір дауысты жоқ қылады. Kóp daýys qosylsa,
Bir daýysty joq qylady. Көпке күл шашпа. Kópke kúl shashpa. Көптің көзі көреген, қолы береген. Kóptiń kózi kóregen, qoly beregen. Көпті жылатқан көп жүрмес. Kópti jylatqan kóp júrmes. Көп қаласа, көк тоқтыңды сойып бер. Kóp qalasa, kók toqtyńdy soıyp ber. Көптің аузы темір талқы. Kóptiń aýzy temir talqy. Көптің қолы ұзын Kóptiń qoly uzyn Көптен қулық артылмас. Kópten qýlyq artylmas. Көзсіз күнелтсең де,
Көпсіз күнелте алмайсың. Kózsiz kúneltseń de,
Kópsiz kúnelte almaısyń. Шөп болса да, көп болсын. Shóp bolsa da, kóp bolsyn. Аздың атасы бір,
Көптің батасы бір. Azdyń atasy bir,
Kóptiń batasy bir. Аздың азаншысы болғанша,
Көптің қазаншысы бол. Azdyń azanshysy bolǵansha,
Kóptiń qazanshysy bol. Бестің басы болғанша, алтының аяғы бол. Bestiń basy bolǵansha, altynyń aıaǵy bol. Аздың атасы бір, көптің көрі басқа. Azdyń atasy bir, kóptiń kóri basqa. Екінің бірі - егіздің сыңары. Ekiniń biri - egizdiń syńary. Екеу - біреудің құдайы. Ekeý - bireýdiń qudaıy. Екеуге иық көрсеткен біреу - өзінің соры,
Біреуге иық көрсеткен екеу - елінің соры. Ekeýge ıyq kórsetken bireý - óziniń sory,
Bireýge ıyq kórsetken ekeý - eliniń sory. Көптескен жау қашырады,
Көмектескен қонақ аттандырады. Kóptesken jaý qashyrady,
Kómektesken qonaq attandyrady. Жалғыздың өзі - сығай,
Екеудің бірі - жұбай,
Үшеудің бірі - шарана,
Төртеудің бірі - қаймана. Jalǵyzdyń ózi - syǵaı,
Ekeýdiń biri - jubaı,
Úsheýdiń biri - sharana,
Tórteýdiń biri - qaımana. Дәрі - шөптен, ақыл - көптен. Dári - shópten, aqyl - kópten. Көптің мүлкін көргенсіз бөледі. Kóptiń múlkin kórgensiz bóledi. Жақыны көп жасқанбайды. Jaqyny kóp jasqanbaıdy. Үйде кісі көп болса, далада кісі тимейді. Úıde kisi kóp bolsa, dalada kisi tımeıdi. Бұлтқа қарама, жұртқа қара. Bultqa qarama, jurtqa qara. Бірмен сырлас, мыңмен кеңес. Birmen syrlas, myńmen keńes. Жалғыз жүріп жол тапқанша,
Көппен жүріп адас. Jalǵyz júrip jol tapqansha,
Kóppen júrip adas. Көпшіліктен береке кетпес,
Берекелі жерден мереке кетпес. Kópshilikten bereke ketpes,
Berekeli jerden mereke ketpes. Сайда саны көптің
Қырда жаны көп. Saıda sany kóptiń
Qyrda jany kóp. Жалғыздың жағы жоғалса табылмайды,
Көптің оғы жоғалса да табылады. Jalǵyzdyń jaǵy joǵalsa tabylmaıdy,
Kóptiń oǵy joǵalsa da tabylady. Жақ-жақ жүргенше, тақ-тақ жүр. Jaq-jaq júrgenshe, taq-taq júr. Көргенді көпті жеңеді. Kórgendi kópti jeńedi. Берекені көктен тілеме,
Бірлігі мол көптен тіле. Berekeni kókten tileme,
Birligi mol kópten tile. Борай-борай қар жауса,
Бұл боран атты өлтірер.
Аз кісіні көп кісі,
Бір сәтіне келтірер. Boraı-boraı qar jaýsa,
Bul boran atty óltirer.
Az kisini kóp kisi,
Bir sátine keltirer. Құдайға жазсаң да, көпке жазба. Qudaıǵa jazsań da, kópke jazba. Көп аз қылған зорлығын айтады,
Аз көп көрген қорлығын айтады. Kóp az qylǵan zorlyǵyn aıtady,
Az kóp kórgen qorlyǵyn aıtady. Көн құрысса, қалыбына барады,
Көпке түскен іс анығына барады. Kón quryssa, qalybyna barady,
Kópke túsken is anyǵyna barady. Күлтөбеде күнде жиын. Kúltóbede kúnde jıyn. Көтермен болса жұрт жаман. Kótermen bolsa jurt jaman. Көптің ауызы дуалы. Kóptiń aýyzy dýaly. Көп көмектескен күрмекпен су ішеді. Kóp kómektesken kúrmekpen sý ishedi. Көптің күші көлдей,
Көшіп жүрген желдей. Kóptiń kúshi kóldeı,
Kóship júrgen jeldeı. Топ көрмеген,
Топта озбаған қорғаншақ. Top kórmegen,
Topta ozbaǵan qorǵanshaq. Жұртымның жұртында қалайын. Jurtymnyń jurtynda qalaıyn. Айырылма, жұртым, үйіріңнен
Айырылсаң үйіріңнен,
Қолың кетпес бүйіріңнен. Aıyrylma, jurtym, úıirińnen
Aıyrylsań úıirińnen,
Qolyń ketpes búıirińnen. Көпті сөкпе, асты төкпе. Kópti sókpe, asty tókpe. Көпке қорлық жүрмейді. Kópke qorlyq júrmeıdi. Жалғыздың ісі оңалмас.
Көптің ісі жоғалмас. Jalǵyzdyń isi ońalmas.
Kóptiń isi joǵalmas. Көп талқысы - аққан сел. Kóp talqysy - aqqan sel. Өзегің талса, өзен жағала,
Басыңа іс түссе, көпті сағала. Ózegiń talsa, ózen jaǵala,
Basyńa is tússe, kópti saǵala.
Көп біріксе, ел болады. Kóp túkirse, kól bolady,
Kóp birikse, el bolady. Көп қорқытады, терең батырады. Kóp qorqytady, tereń batyrady. Көп ісінде береке. Kóp isinde bereke. Көп алғыс көгертер. Kóp alǵys kógerter. Көп - дәнекер, көлді де бекітер. Kóp - dáneker, kóldi de bekiter. Көп қараса, жоқ табылар. Kóp qarasa, joq tabylar. Көп тепкен жерден көл шығады. Kóp tepken jerden kól shyǵady. Көп күлкісі Күннен де жылы. Kóp kúlkisi Kúnnen de jyly. Көп ішінде жоқ болсаң,
Мін тағылар басыңа. Kóp ishinde joq bolsań,
Min taǵylar basyńa. Көп ауызы - зеңбірек . Kóp aýyzy - zeńbirek . Көп жүрген жер көңілді . Kóp júrgen jer kóńildi . Көп Құдайдан бір жасы кіші. Kóp Qudaıdan bir jasy kishi. Көп білсең де, көптен артық білмейсің. Kóp bilseń de, kópten artyq bilmeısiń. Көптен жау құтылмас. Kópten jaý qutylmas. Көптен қоян құтылмас. Kópten qoıan qutylmas. Көпке топырақ шашпа,
Көмусіз қаласың. Kópke topyraq shashpa,
Kómýsiz qalasyń. Көптің қолы көкке жетеді. Kóptiń qoly kókke jetedi. Көпті сөккен көгермес. Kópti sókken kógermes. Көк толқыса, жер құлайды,
Көп толқыса, хан құлайды. Kók tolqysa, jer qulaıdy,
Kóp tolqysa, han qulaıdy. Көптік қайда болса, тоқтық сонда. Kóptik qaıda bolsa, toqtyq sonda. Көпті жамандаған көмусіз қалады. Kópti jamandaǵan kómýsiz qalady. Көп ауыз сөйлесе,
Бір ауыз жым болады. Kóp aýyz sóılese,
Bir aýyz jym bolady. Көп дауыс қосылса,
Бір дауысты жоқ қылады. Kóp daýys qosylsa,
Bir daýysty joq qylady. Көпке күл шашпа. Kópke kúl shashpa. Көптің көзі көреген, қолы береген. Kóptiń kózi kóregen, qoly beregen. Көпті жылатқан көп жүрмес. Kópti jylatqan kóp júrmes. Көп қаласа, көк тоқтыңды сойып бер. Kóp qalasa, kók toqtyńdy soıyp ber. Көптің аузы темір талқы. Kóptiń aýzy temir talqy. Көптің қолы ұзын Kóptiń qoly uzyn Көптен қулық артылмас. Kópten qýlyq artylmas. Көзсіз күнелтсең де,
Көпсіз күнелте алмайсың. Kózsiz kúneltseń de,
Kópsiz kúnelte almaısyń. Шөп болса да, көп болсын. Shóp bolsa da, kóp bolsyn. Аздың атасы бір,
Көптің батасы бір. Azdyń atasy bir,
Kóptiń batasy bir. Аздың азаншысы болғанша,
Көптің қазаншысы бол. Azdyń azanshysy bolǵansha,
Kóptiń qazanshysy bol. Бестің басы болғанша, алтының аяғы бол. Bestiń basy bolǵansha, altynyń aıaǵy bol. Аздың атасы бір, көптің көрі басқа. Azdyń atasy bir, kóptiń kóri basqa. Екінің бірі - егіздің сыңары. Ekiniń biri - egizdiń syńary. Екеу - біреудің құдайы. Ekeý - bireýdiń qudaıy. Екеуге иық көрсеткен біреу - өзінің соры,
Біреуге иық көрсеткен екеу - елінің соры. Ekeýge ıyq kórsetken bireý - óziniń sory,
Bireýge ıyq kórsetken ekeý - eliniń sory. Көптескен жау қашырады,
Көмектескен қонақ аттандырады. Kóptesken jaý qashyrady,
Kómektesken qonaq attandyrady. Жалғыздың өзі - сығай,
Екеудің бірі - жұбай,
Үшеудің бірі - шарана,
Төртеудің бірі - қаймана. Jalǵyzdyń ózi - syǵaı,
Ekeýdiń biri - jubaı,
Úsheýdiń biri - sharana,
Tórteýdiń biri - qaımana. Дәрі - шөптен, ақыл - көптен. Dári - shópten, aqyl - kópten. Көптің мүлкін көргенсіз бөледі. Kóptiń múlkin kórgensiz bóledi. Жақыны көп жасқанбайды. Jaqyny kóp jasqanbaıdy. Үйде кісі көп болса, далада кісі тимейді. Úıde kisi kóp bolsa, dalada kisi tımeıdi. Бұлтқа қарама, жұртқа қара. Bultqa qarama, jurtqa qara. Бірмен сырлас, мыңмен кеңес. Birmen syrlas, myńmen keńes. Жалғыз жүріп жол тапқанша,
Көппен жүріп адас. Jalǵyz júrip jol tapqansha,
Kóppen júrip adas. Көпшіліктен береке кетпес,
Берекелі жерден мереке кетпес. Kópshilikten bereke ketpes,
Berekeli jerden mereke ketpes. Сайда саны көптің
Қырда жаны көп. Saıda sany kóptiń
Qyrda jany kóp. Жалғыздың жағы жоғалса табылмайды,
Көптің оғы жоғалса да табылады. Jalǵyzdyń jaǵy joǵalsa tabylmaıdy,
Kóptiń oǵy joǵalsa da tabylady. Жақ-жақ жүргенше, тақ-тақ жүр. Jaq-jaq júrgenshe, taq-taq júr. Көргенді көпті жеңеді. Kórgendi kópti jeńedi. Берекені көктен тілеме,
Бірлігі мол көптен тіле. Berekeni kókten tileme,
Birligi mol kópten tile. Борай-борай қар жауса,
Бұл боран атты өлтірер.
Аз кісіні көп кісі,
Бір сәтіне келтірер. Boraı-boraı qar jaýsa,
Bul boran atty óltirer.
Az kisini kóp kisi,
Bir sátine keltirer. Құдайға жазсаң да, көпке жазба. Qudaıǵa jazsań da, kópke jazba. Көп аз қылған зорлығын айтады,
Аз көп көрген қорлығын айтады. Kóp az qylǵan zorlyǵyn aıtady,
Az kóp kórgen qorlyǵyn aıtady. Көн құрысса, қалыбына барады,
Көпке түскен іс анығына барады. Kón quryssa, qalybyna barady,
Kópke túsken is anyǵyna barady. Күлтөбеде күнде жиын. Kúltóbede kúnde jıyn. Көтермен болса жұрт жаман. Kótermen bolsa jurt jaman. Көптің ауызы дуалы. Kóptiń aýyzy dýaly. Көп көмектескен күрмекпен су ішеді. Kóp kómektesken kúrmekpen sý ishedi. Көптің күші көлдей,
Көшіп жүрген желдей. Kóptiń kúshi kóldeı,
Kóship júrgen jeldeı. Топ көрмеген,
Топта озбаған қорғаншақ. Top kórmegen,
Topta ozbaǵan qorǵanshaq. Жұртымның жұртында қалайын. Jurtymnyń jurtynda qalaıyn. Айырылма, жұртым, үйіріңнен
Айырылсаң үйіріңнен,
Қолың кетпес бүйіріңнен. Aıyrylma, jurtym, úıirińnen
Aıyrylsań úıirińnen,
Qolyń ketpes búıirińnen. Көпті сөкпе, асты төкпе. Kópti sókpe, asty tókpe. Көпке қорлық жүрмейді. Kópke qorlyq júrmeıdi. Жалғыздың ісі оңалмас.
Көптің ісі жоғалмас. Jalǵyzdyń isi ońalmas.
Kóptiń isi joǵalmas. Көп талқысы - аққан сел. Kóp talqysy - aqqan sel. Өзегің талса, өзен жағала,
Басыңа іс түссе, көпті сағала. Ózegiń talsa, ózen jaǵala,
Basyńa is tússe, kópti saǵala.
