Сақтық туралы 57
Сақтықта қорлық жоқ.
Saqtyqta qorlyq joq.
Сақтансаң сақтаймын деген.
Saqtansań saqtaımyn degen.
Сақтықты сұңқардан үйрен.
Saqtyqty suńqardan úıren.
Сақтықты соқырдан үйрен,
Кішілікті түйеден үйрен. Saqtyqty soqyrdan úıren,
Kishilikti túıeden úıren. Сақ жүрсең - тоқ жүресің. Saq júrseń - toq júresiń. Сауысқаннан сақ, жұмыртқадан ақ. Saýysqannan saq, jumyrtqadan aq. Саптыаяқтан ас ішіп,
сабынан қарауыл қарайды. Saptyaıaqtan as iship,
sabynan qaraýyl qaraıdy. Сырын білмеген аттың сыртынан жүрме. Syryn bilmegen attyń syrtynan júrme. Сақтаған көзге шөп түсер. Saqtaǵan kózge shóp túser. Өзі саққа Құдай жақ. Ózi saqqa Qudaı jaq. Алғырды мақта, өткірді сақта. Alǵyrdy maqta, ótkirdi saqta. Өзіңе-өзің сақ бол. Ózińe-óziń saq bol. Бір көзім қорада, бір көзім молада;
Бір көзім балада, бір көзім далада. Bir kózim qorada, bir kózim molada;
Bir kózim balada, bir kózim dalada. Он, көзіңе сол көзін, қарауыл болсын. On, kózińe sol kózin, qaraýyl bolsyn. Мұрын болмаса, екі көз бірін-бірі шұқыр еді. Muryn bolmasa, eki kóz birin-biri shuqyr edi. Жаман көзден, жаман сөзден сақтан. Jaman kózden, jaman sózden saqtan. Жер екеш жердің де құлағы бар. Jer ekesh jerdiń de qulaǵy bar. Жауың тышқан болса, арыстан деп қара. Jaýyń tyshqan bolsa, arystan dep qara. Қамданған қапы қалмайды. Qamdanǵan qapy qalmaıdy. Балта шапқанша бөрене жол табады. Balta shapqansha bórene jol tabady. Құлайын деп тұрған тамға сүйенбе. Qulaıyn dep turǵan tamǵa súıenbe. Итпен жолдас болсаң, таяғыңды тастама. Itpen joldas bolsań, taıaǵyńdy tastama. Тістейтін жылқы тісін көрсетпейді. Tisteıtin jylqy tisin kórsetpeıdi. Жабу жауыннан сақтайды,
Жады жауырдан сақтайды. Jabý jaýynnan saqtaıdy,
Jady jaýyrdan saqtaıdy. Жабулы қазан жабуымен қалсын. Jabýly qazan jabýymen qalsyn. Дос деп сынамай, сырыңды айтпа,
Достың да досы бар. Dos dep synamaı, syryńdy aıtpa,
Dostyń da dosy bar. Палуанның жаманы
Шалдырған соң өкінер.
Күзетшінің жаманы
Алдырған соң өкінер. Palýannyń jamany
Shaldyrǵan soń ókiner.
Kúzetshiniń jamany
Aldyrǵan soń ókiner. Ақбөкен көп жортпа,
Алдыңда қазулы ор бар. Aqbóken kóp jortpa,
Aldyńda qazýly or bar. Көктұйғын көп шүйілме,
Алдыңда құрулы тор бар. Kóktuıǵyn kóp shúıilme,
Aldyńda qurýly tor bar. Алды-артыңа қарайла,
Бөрік астында бөрі бар,
Басып кетпе, абайла. Aldy-artyńa qaraıla,
Bórik astynda bóri bar,
Basyp ketpe, abaıla. Сақтан саламатқа жеткен. Saqtan salamatqa jetken. Құрғақ талқан жегенді күлдірме,
Жайдақ нарға мінгенді желдірме. Qurǵaq talqan jegendi kúldirme,
Jaıdaq narǵa mingendi jeldirme. Құлағы сақтың ойы сақ. Qulaǵy saqtyń oıy saq. Мейірімдінің көрінен сақта,
Қарсыз қыстың зәрінен сақта. Meıirimdiniń kórinen saqta,
Qarsyz qystyń zárinen saqta. Алдыңа бір қарасаң, артыңа он қара. Aldyńa bir qarasań, artyńa on qara. Жақсыға сұқтан, жаманнан сақтан. Jaqsyǵa suqtan, jamannan saqtan. Кедейдің кәрінен сақтан. Kedeıdiń kárinen saqtan. Шайтанның шатағынан,
Ханның қаһарынан сақтан. Shaıtannyń shataǵynan,
Hannyń qaһarynan saqtan. Кедейдің кербезінен сақтан. Kedeıdiń kerbezinen saqtan. Қанжар қынында қалғиды. Qanjar qynynda qalǵıdy. Екі жүзді пышақтан сақтанба,
Екі жүзді адамнан сақтан. Eki júzdi pyshaqtan saqtanba,
Eki júzdi adamnan saqtan. Кезенген жаудың көзінен сақтан,
сойқанның сөзінен сақтан. Kezengen jaýdyń kózinen saqtan,
soıqannyń sózinen saqtan. Ақтан жабысқан пәледен сақтан,
Аяқ астынан шыққан жаладан сақтан. Aqtan jabysqan páleden saqtan,
Aıaq astynan shyqqan jaladan saqtan. Күле кіріп, күңірене шыққаннан сақтан,
Күні шығып тұрып, жауғаннан сақтан. Kúle kirip, kúńirene shyqqannan saqtan,
Kúni shyǵyp turyp, jaýǵannan saqtan. Қас болып, дос болғанға мақтан,
Дұшпанмен дос болудан сақтан. Qas bolyp, dos bolǵanǵa maqtan,
Dushpanmen dos bolýdan saqtan. Досыңмен дос болғанға шаттан,
Дұшпанмен дос болудан сақтан. Dosyńmen dos bolǵanǵa shattan,
Dushpanmen dos bolýdan saqtan. Жапырағыңды малдан сақта,
Бұтағыңды балтадан сақта. Japyraǵyńdy maldan saqta,
Butaǵyńdy baltadan saqta. Айдапсал от жақса, сақтықтың суын сеп. Aıdapsal ot jaqsa, saqtyqtyń sýyn sep. Досыңмен дос болғанға шаттан,
Досыңмен дұшпан болғаннан сақтан. Dosyńmen dos bolǵanǵa shattan,
Dosyńmen dushpan bolǵannan saqtan. Тілдінің тілінен сақтан,
Сөздінің сөзінен сақтан.
Көздінің көзінен сақтан. Tildiniń tilinen saqtan,
Sózdiniń sózinen saqtan.
Kózdiniń kózinen saqtan. Сақ адам сандығын бекітеді. Saq adam sandyǵyn bekitedi. Құйрығы - шаян, беті - адам,
Байқамай сенбе сұмпайыға. Quıryǵy - shaıan, beti - adam,
Baıqamaı senbe sumpaıyǵa. Пейілі кедей байдан сақтан. Peıili kedeı baıdan saqtan. Қатерлі жерде қаперсіз отырма. Qaterli jerde qapersiz otyrma. Маңдайы тайқыдан,
Көкірегі қайқыдан,
Еріні түріктен,
Ауызы бүріктен,
Көзі көктен,
Сылтауы көптен сақтан. Mańdaıy taıqydan,
Kókiregi qaıqydan,
Erini túrikten,
Aýyzy búrikten,
Kózi kókten,
Syltaýy kópten saqtan. Шешуі жоқ, шегі жоқ
Үрейден сақта. Sheshýi joq, shegi joq
Úreıden saqta. Тұсау ат сақтайды,
Ат ер сақтайды,
Ер ел сақтайды. Tusaý at saqtaıdy,
At er saqtaıdy,
Er el saqtaıdy.
Кішілікті түйеден үйрен. Saqtyqty soqyrdan úıren,
Kishilikti túıeden úıren. Сақ жүрсең - тоқ жүресің. Saq júrseń - toq júresiń. Сауысқаннан сақ, жұмыртқадан ақ. Saýysqannan saq, jumyrtqadan aq. Саптыаяқтан ас ішіп,
сабынан қарауыл қарайды. Saptyaıaqtan as iship,
sabynan qaraýyl qaraıdy. Сырын білмеген аттың сыртынан жүрме. Syryn bilmegen attyń syrtynan júrme. Сақтаған көзге шөп түсер. Saqtaǵan kózge shóp túser. Өзі саққа Құдай жақ. Ózi saqqa Qudaı jaq. Алғырды мақта, өткірді сақта. Alǵyrdy maqta, ótkirdi saqta. Өзіңе-өзің сақ бол. Ózińe-óziń saq bol. Бір көзім қорада, бір көзім молада;
Бір көзім балада, бір көзім далада. Bir kózim qorada, bir kózim molada;
Bir kózim balada, bir kózim dalada. Он, көзіңе сол көзін, қарауыл болсын. On, kózińe sol kózin, qaraýyl bolsyn. Мұрын болмаса, екі көз бірін-бірі шұқыр еді. Muryn bolmasa, eki kóz birin-biri shuqyr edi. Жаман көзден, жаман сөзден сақтан. Jaman kózden, jaman sózden saqtan. Жер екеш жердің де құлағы бар. Jer ekesh jerdiń de qulaǵy bar. Жауың тышқан болса, арыстан деп қара. Jaýyń tyshqan bolsa, arystan dep qara. Қамданған қапы қалмайды. Qamdanǵan qapy qalmaıdy. Балта шапқанша бөрене жол табады. Balta shapqansha bórene jol tabady. Құлайын деп тұрған тамға сүйенбе. Qulaıyn dep turǵan tamǵa súıenbe. Итпен жолдас болсаң, таяғыңды тастама. Itpen joldas bolsań, taıaǵyńdy tastama. Тістейтін жылқы тісін көрсетпейді. Tisteıtin jylqy tisin kórsetpeıdi. Жабу жауыннан сақтайды,
Жады жауырдан сақтайды. Jabý jaýynnan saqtaıdy,
Jady jaýyrdan saqtaıdy. Жабулы қазан жабуымен қалсын. Jabýly qazan jabýymen qalsyn. Дос деп сынамай, сырыңды айтпа,
Достың да досы бар. Dos dep synamaı, syryńdy aıtpa,
Dostyń da dosy bar. Палуанның жаманы
Шалдырған соң өкінер.
Күзетшінің жаманы
Алдырған соң өкінер. Palýannyń jamany
Shaldyrǵan soń ókiner.
Kúzetshiniń jamany
Aldyrǵan soń ókiner. Ақбөкен көп жортпа,
Алдыңда қазулы ор бар. Aqbóken kóp jortpa,
Aldyńda qazýly or bar. Көктұйғын көп шүйілме,
Алдыңда құрулы тор бар. Kóktuıǵyn kóp shúıilme,
Aldyńda qurýly tor bar. Алды-артыңа қарайла,
Бөрік астында бөрі бар,
Басып кетпе, абайла. Aldy-artyńa qaraıla,
Bórik astynda bóri bar,
Basyp ketpe, abaıla. Сақтан саламатқа жеткен. Saqtan salamatqa jetken. Құрғақ талқан жегенді күлдірме,
Жайдақ нарға мінгенді желдірме. Qurǵaq talqan jegendi kúldirme,
Jaıdaq narǵa mingendi jeldirme. Құлағы сақтың ойы сақ. Qulaǵy saqtyń oıy saq. Мейірімдінің көрінен сақта,
Қарсыз қыстың зәрінен сақта. Meıirimdiniń kórinen saqta,
Qarsyz qystyń zárinen saqta. Алдыңа бір қарасаң, артыңа он қара. Aldyńa bir qarasań, artyńa on qara. Жақсыға сұқтан, жаманнан сақтан. Jaqsyǵa suqtan, jamannan saqtan. Кедейдің кәрінен сақтан. Kedeıdiń kárinen saqtan. Шайтанның шатағынан,
Ханның қаһарынан сақтан. Shaıtannyń shataǵynan,
Hannyń qaһarynan saqtan. Кедейдің кербезінен сақтан. Kedeıdiń kerbezinen saqtan. Қанжар қынында қалғиды. Qanjar qynynda qalǵıdy. Екі жүзді пышақтан сақтанба,
Екі жүзді адамнан сақтан. Eki júzdi pyshaqtan saqtanba,
Eki júzdi adamnan saqtan. Кезенген жаудың көзінен сақтан,
сойқанның сөзінен сақтан. Kezengen jaýdyń kózinen saqtan,
soıqannyń sózinen saqtan. Ақтан жабысқан пәледен сақтан,
Аяқ астынан шыққан жаладан сақтан. Aqtan jabysqan páleden saqtan,
Aıaq astynan shyqqan jaladan saqtan. Күле кіріп, күңірене шыққаннан сақтан,
Күні шығып тұрып, жауғаннан сақтан. Kúle kirip, kúńirene shyqqannan saqtan,
Kúni shyǵyp turyp, jaýǵannan saqtan. Қас болып, дос болғанға мақтан,
Дұшпанмен дос болудан сақтан. Qas bolyp, dos bolǵanǵa maqtan,
Dushpanmen dos bolýdan saqtan. Досыңмен дос болғанға шаттан,
Дұшпанмен дос болудан сақтан. Dosyńmen dos bolǵanǵa shattan,
Dushpanmen dos bolýdan saqtan. Жапырағыңды малдан сақта,
Бұтағыңды балтадан сақта. Japyraǵyńdy maldan saqta,
Butaǵyńdy baltadan saqta. Айдапсал от жақса, сақтықтың суын сеп. Aıdapsal ot jaqsa, saqtyqtyń sýyn sep. Досыңмен дос болғанға шаттан,
Досыңмен дұшпан болғаннан сақтан. Dosyńmen dos bolǵanǵa shattan,
Dosyńmen dushpan bolǵannan saqtan. Тілдінің тілінен сақтан,
Сөздінің сөзінен сақтан.
Көздінің көзінен сақтан. Tildiniń tilinen saqtan,
Sózdiniń sózinen saqtan.
Kózdiniń kózinen saqtan. Сақ адам сандығын бекітеді. Saq adam sandyǵyn bekitedi. Құйрығы - шаян, беті - адам,
Байқамай сенбе сұмпайыға. Quıryǵy - shaıan, beti - adam,
Baıqamaı senbe sumpaıyǵa. Пейілі кедей байдан сақтан. Peıili kedeı baıdan saqtan. Қатерлі жерде қаперсіз отырма. Qaterli jerde qapersiz otyrma. Маңдайы тайқыдан,
Көкірегі қайқыдан,
Еріні түріктен,
Ауызы бүріктен,
Көзі көктен,
Сылтауы көптен сақтан. Mańdaıy taıqydan,
Kókiregi qaıqydan,
Erini túrikten,
Aýyzy búrikten,
Kózi kókten,
Syltaýy kópten saqtan. Шешуі жоқ, шегі жоқ
Үрейден сақта. Sheshýi joq, shegi joq
Úreıden saqta. Тұсау ат сақтайды,
Ат ер сақтайды,
Ер ел сақтайды. Tusaý at saqtaıdy,
At er saqtaıdy,
Er el saqtaıdy.
