Білім туралы 90
Оқыған қара суға қарсы жүзер.
Oqyǵan qara sýǵa qarsy júzer.
Оқығанның көңілі тетік, сөзі майда.
Oqyǵannyń kóńili tetik, sózi maıda.
Шәр кітапты оқысаң,
Әр кітапты оқырсың. Shár kitapty oqysań,
Ár kitapty oqyrsyń. Үйрене алмаған ұстазынан көреді. Úırene almaǵan ustazynan kóredi. Білім - ер азығы,
Ер -ел қазығы. Bilim - er azyǵy,
Er -el qazyǵy. Жердің сәні - егін,
Ердің сәні - білім. Jerdiń sáni - egin,
Erdiń sáni - bilim. Білегіңе сенбе, біліміңе сен. Bilegińe senbe, bilimińe sen. Білекті бірді жығар,
Білімді мыңды жығар. Bilekti birdi jyǵar,
Bilimdi myńdy jyǵar. Жеті жұрттың тілін біл,
Жеті түрлі ілім біл. Jeti jurttyń tilin bil,
Jeti túrli ilim bil. Күннен де білім жарық. Kúnnen de bilim jaryq. Білім алып құрасын,
Еңбек етіп сұрасын. Bilim alyp qurasyn,
Eńbek etip surasyn. Өзің жақсы ғалым болсаң,
Елге мәшһүр мәлім боларсың. Óziń jaqsy ǵalym bolsań,
Elge máshһúr málim bolarsyń. Білмеген у ішер. Bilmegen ý isher. Алған сабағың біреу болсын,
Тоқығаның мың болсын. Alǵan sabaǵyń bireý bolsyn,
Toqyǵanyń myń bolsyn. Мың ділдә - білімдінің жалғыз сөзі. Myń dildá - bilimdiniń jalǵyz sózi. Тоқытпасаң оқытпа. Toqytpasań oqytpa. Шексіз оқу болса да, тексіз оқу жоқ. Sheksiz oqý bolsa da, teksiz oqý joq. Оқығанды айтпа, тоқығанды айт. Oqyǵandy aıtpa, toqyǵandy aıt. Оқу - білім азығы,
Білім - ырыс қазығы. Oqý - bilim azyǵy,
Bilim - yrys qazyǵy. Оқусыз білім жоқ,
Білімсіз күнің жоқ. Oqýsyz bilim joq,
Bilimsiz kúniń joq. Оқу түбі - тоқу. Oqý túbi - toqý. Оқу - инемен құдық қазғандай. Oqý - ınemen qudyq qazǵandaı. Оқу - білім бұлағы,
Білім - өмір шырағы. Oqý - bilim bulaǵy,
Bilim - ómir shyraǵy. Оқымаған бір бала -
Оқыған екі бала. Oqymaǵan bir bala -
Oqyǵan eki bala. Оқы да біл, ойна да күл. Oqy da bil, oına da kúl. Оқығанның беті жарық,
Оқымағанның беті көн шарық. Oqyǵannyń beti jaryq,
Oqymaǵannyń beti kón sharyq. Оқыған - білгір, оқымаған - ділгір. Oqyǵan - bilgir, oqymaǵan - dilgir. Көп оқыған білмейді,
Көп тоңыған біледі. Kóp oqyǵan bilmeıdi,
Kóp tońyǵan biledi. Жаста оқыған оқуың -
тасқа жазғанмен бірдей;
Қартайғанда оқыған оқуың -
мұзға жазғанмен бірдей. Jasta oqyǵan oqýyń -
tasqa jazǵanmen birdeı;
Qartaıǵanda oqyǵan oqýyń -
muzǵa jazǵanmen birdeı. Сен оқысаң, мен тоқыдым. Sen oqysań, men toqydym. Асырауын тапса адам болар,
Оқуын тапса білім қонар. Asyraýyn tapsa adam bolar,
Oqýyn tapsa bilim qonar. Жақындықты ат айырады,
Оқымағанды хат айырады. Jaqyndyqty at aıyrady,
Oqymaǵandy hat aıyrady. Атпаз көрген ат таныр,
Ұстаз көрген хат таныр. Atpaz kórgen at tanyr,
Ustaz kórgen hat tanyr. Ұстазы жақсының ұстамы жақсы. Ustazy jaqsynyń ustamy jaqsy. Ұстаздан шәкірт озар. Ustazdan shákirt ozar. Шәкіртсіз ұстаз тұл. Shákirtsiz ustaz tul. Ұстазыңды атаңдай сыйла. Ustazyńdy atańdaı syıla. Ғылым - теңіз, білім - қайық. Ǵylym - teńiz, bilim - qaıyq. Өнер - бұлақ, білім - шырақ. Óner - bulaq, bilim - shyraq. Білгеннің жауы - білмеген. Bilgenniń jaýy - bilmegen. Ғылым - Алланың бір сипаты. Ǵylym - Allanyń bir sıpaty. Білім қымбат, білу қымбат. Bilim qymbat, bilý qymbat. Қына тасқа бітеді,
Білім басқа бітеді. Qyna tasqa bitedi,
Bilim basqa bitedi. Жер - ырыстың кіндігі,
Білім - ырыстың тізгіні. Jer - yrystyń kindigi,
Bilim - yrystyń tizgini. Білім ауысады, ырыс жүғысады. Bilim aýysady, yrys júǵysady. Білім іздеген өсер,
Бүлік іздеген өшер. Bilim izdegen óser,
Búlik izdegen ósher. Білімсіздің білмегенін кешірмесең,
Білгенің қайсы. Bilimsizdiń bilmegenin keshirmeseń,
Bilgeniń qaısy. Білімнің басы - бейнет, түбі - зейнет. Bilimniń basy - beınet, túbi - zeınet. Білімді бесіктен тесікке дейін ізде. Bilimdi besikten tesikke deıin izde. Білімі жоқ ұл - жұпары жоқ гүл. Bilimi joq ul - jupary joq gúl. Күш - білімде, білім - кітапта. Kúsh - bilimde, bilim - kitapta. Білімдіге дүние жарық,
Білімсіздің күні кәріп. Bilimdige dúnıe jaryq,
Bilimsizdiń kúni kárip. Тіліңмен жүгірме, біліміңмен жүгір. Tilińmen júgirme, bilimińmen júgir. Білім алмай «болдым» деме,
Еңбек етпей «толдым>> деме. Bilim almaı «boldym» deme,
Eńbek etpeı «toldym>> deme. Білім сүріндірмейді, білек сүріндіреді. Bilim súrindirmeıdi, bilek súrindiredi. Көп сөйлеген білімді емес,
Дөп сөйлеген білімді. Kóp sóılegen bilimdi emes,
Dóp sóılegen bilimdi. Бұлдыр білген бүлдірер. Buldyr bilgen búldirer. Білімдіге ақыл айтқаның - бүлдіргенің. Bilimdige aqyl aıtqanyń - búldirgeniń. Білімді әр нәрсенің байыбын айтады,
Білімсіз біреудің айыбын айтады. Bilimdi ár nárseniń baıybyn aıtady,
Bilimsiz bireýdiń aıybyn aıtady. Білімсіз адамның сөзі білектей,
Білімді адамның сөзі жібектей. Bilimsiz adamnyń sózi bilekteı,
Bilimdi adamnyń sózi jibekteı. Өзің білмес ісіңді
Білгендерден сұрап біл.
Өліп жатсаң наданнан
Қабіріңді жырақ қыл. Óziń bilmes isińdi
Bilgenderden surap bil.
Ólip jatsań nadannan
Qabirińdi jyraq qyl. Қатты жерге егін шықпас,
Қаңсыған басқа білім жұқпас. Qatty jerge egin shyqpas,
Qańsyǵan basqa bilim juqpas. Білімді әйел басыңа қарайды,
Білімсіз әйел жасыңа қарайды. Bilimdi áıel basyńa qaraıdy,
Bilimsiz áıel jasyńa qaraıdy. Қараңғының көзі жоқ. Qarańǵynyń kózi joq. Көп біл, аз сөйле. Kóp bil, az sóıle. Білімді өлсе, қағазда аты қалар,
Ұста өлсе, істеген заты қалар. Bilimdi ólse, qaǵazda aty qalar,
Usta ólse, istegen zaty qalar. Біліп тұрсаң да, сұрап ал. Bilip tursań da, surap al. Білімсізден де бір іс өтер,
Білімдіден де бір іс өтер. Bilimsizden de bir is óter,
Bilimdiden de bir is óter. Білім - ердің дәулеті. Bilim - erdiń dáýleti. Тұлпар дүлдүлдігінен,
Адам білгірлігінен. Tulpar dúldúldiginen,
Adam bilgirliginen. Білмегенді білдірмесең, білгенің бар болсын. Bilmegendi bildirmeseń, bilgeniń bar bolsyn. Ғалымның алдында аузыңа ие бол. Ǵalymnyń aldynda aýzyńa ıe bol. Құдай әлемнен бұрын қаламды жаратқан. Qudaı álemnen buryn qalamdy jaratqan. Ғалыммен жақын болсаң, қолың жетер,
Залыммен жақын болсаң, басың кетер. Ǵalymmen jaqyn bolsań, qolyń jeter,
Zalymmen jaqyn bolsań, basyń keter. Білгенге - тоғыз, білмегенге - тоқсан тоғыз. Bilgenge - toǵyz, bilmegenge - toqsan toǵyz. Ділгір, ділгірдің бәрі білгір. Dilgir, dilgirdiń bári bilgir. Белгі болса, жолдан адаспас,
Білімді болса, сөзден жаңылмас. Belgi bolsa, joldan adaspas,
Bilimdi bolsa, sózden jańylmas. Білсе - барымта, білмесе - қарымта. Bilse - barymta, bilmese - qarymta. Білгенге - «жыр», білмегенге - «дыр>>. Bilgenge - «jyr», bilmegenge - «dyr>>. Білмегенді білдір,
Қолына алтын жүзік ілдір. Bilmegendi bildir,
Qolyna altyn júzik ildir. Білмегенді үйрет,
Жерге соқа салдырып сүйрет. Bilmegendi úıret,
Jerge soqa saldyryp súıret. Білмеген мың пәлеге тұтылар,
Білген мың пәледен құтылар. Bilmegen myń pálege tutylar,
Bilgen myń páleden qutylar. Қазының қазынасы - білігі,
Байдың қазынасы - түлігі. Qazynyń qazynasy - biligi,
Baıdyń qazynasy - túligi. Өзі білмегеннің аузына қарама. Ózi bilmegenniń aýzyna qarama. Жасыңда ұқпағанды жасай келе түсінерсің. Jasyńda uqpaǵandy jasaı kele túsinersiń. Білімдінің аты өсер,
Білімсіздің аты өшер. Bilimdiniń aty óser,
Bilimsizdiń aty ósher. Білмеген мін емес,
Білместікке көнген мін. Bilmegen min emes,
Bilmestikke kóngen min. Білім - дария көл,
Надандық - сусыз шөл. Bilim - darııa kól,
Nadandyq - sýsyz shól. Оқуға сенген ұмытшақ,
Жазуға сенген жаңылшақ. Oqýǵa sengen umytshaq,
Jazýǵa sengen jańylshaq. Әрбір ғалым хакім емес,
Әрбір хакім ғалым. Árbir ǵalym hakim emes,
Árbir hakim ǵalym.
Әр кітапты оқырсың. Shár kitapty oqysań,
Ár kitapty oqyrsyń. Үйрене алмаған ұстазынан көреді. Úırene almaǵan ustazynan kóredi. Білім - ер азығы,
Ер -ел қазығы. Bilim - er azyǵy,
Er -el qazyǵy. Жердің сәні - егін,
Ердің сәні - білім. Jerdiń sáni - egin,
Erdiń sáni - bilim. Білегіңе сенбе, біліміңе сен. Bilegińe senbe, bilimińe sen. Білекті бірді жығар,
Білімді мыңды жығар. Bilekti birdi jyǵar,
Bilimdi myńdy jyǵar. Жеті жұрттың тілін біл,
Жеті түрлі ілім біл. Jeti jurttyń tilin bil,
Jeti túrli ilim bil. Күннен де білім жарық. Kúnnen de bilim jaryq. Білім алып құрасын,
Еңбек етіп сұрасын. Bilim alyp qurasyn,
Eńbek etip surasyn. Өзің жақсы ғалым болсаң,
Елге мәшһүр мәлім боларсың. Óziń jaqsy ǵalym bolsań,
Elge máshһúr málim bolarsyń. Білмеген у ішер. Bilmegen ý isher. Алған сабағың біреу болсын,
Тоқығаның мың болсын. Alǵan sabaǵyń bireý bolsyn,
Toqyǵanyń myń bolsyn. Мың ділдә - білімдінің жалғыз сөзі. Myń dildá - bilimdiniń jalǵyz sózi. Тоқытпасаң оқытпа. Toqytpasań oqytpa. Шексіз оқу болса да, тексіз оқу жоқ. Sheksiz oqý bolsa da, teksiz oqý joq. Оқығанды айтпа, тоқығанды айт. Oqyǵandy aıtpa, toqyǵandy aıt. Оқу - білім азығы,
Білім - ырыс қазығы. Oqý - bilim azyǵy,
Bilim - yrys qazyǵy. Оқусыз білім жоқ,
Білімсіз күнің жоқ. Oqýsyz bilim joq,
Bilimsiz kúniń joq. Оқу түбі - тоқу. Oqý túbi - toqý. Оқу - инемен құдық қазғандай. Oqý - ınemen qudyq qazǵandaı. Оқу - білім бұлағы,
Білім - өмір шырағы. Oqý - bilim bulaǵy,
Bilim - ómir shyraǵy. Оқымаған бір бала -
Оқыған екі бала. Oqymaǵan bir bala -
Oqyǵan eki bala. Оқы да біл, ойна да күл. Oqy da bil, oına da kúl. Оқығанның беті жарық,
Оқымағанның беті көн шарық. Oqyǵannyń beti jaryq,
Oqymaǵannyń beti kón sharyq. Оқыған - білгір, оқымаған - ділгір. Oqyǵan - bilgir, oqymaǵan - dilgir. Көп оқыған білмейді,
Көп тоңыған біледі. Kóp oqyǵan bilmeıdi,
Kóp tońyǵan biledi. Жаста оқыған оқуың -
тасқа жазғанмен бірдей;
Қартайғанда оқыған оқуың -
мұзға жазғанмен бірдей. Jasta oqyǵan oqýyń -
tasqa jazǵanmen birdeı;
Qartaıǵanda oqyǵan oqýyń -
muzǵa jazǵanmen birdeı. Сен оқысаң, мен тоқыдым. Sen oqysań, men toqydym. Асырауын тапса адам болар,
Оқуын тапса білім қонар. Asyraýyn tapsa adam bolar,
Oqýyn tapsa bilim qonar. Жақындықты ат айырады,
Оқымағанды хат айырады. Jaqyndyqty at aıyrady,
Oqymaǵandy hat aıyrady. Атпаз көрген ат таныр,
Ұстаз көрген хат таныр. Atpaz kórgen at tanyr,
Ustaz kórgen hat tanyr. Ұстазы жақсының ұстамы жақсы. Ustazy jaqsynyń ustamy jaqsy. Ұстаздан шәкірт озар. Ustazdan shákirt ozar. Шәкіртсіз ұстаз тұл. Shákirtsiz ustaz tul. Ұстазыңды атаңдай сыйла. Ustazyńdy atańdaı syıla. Ғылым - теңіз, білім - қайық. Ǵylym - teńiz, bilim - qaıyq. Өнер - бұлақ, білім - шырақ. Óner - bulaq, bilim - shyraq. Білгеннің жауы - білмеген. Bilgenniń jaýy - bilmegen. Ғылым - Алланың бір сипаты. Ǵylym - Allanyń bir sıpaty. Білім қымбат, білу қымбат. Bilim qymbat, bilý qymbat. Қына тасқа бітеді,
Білім басқа бітеді. Qyna tasqa bitedi,
Bilim basqa bitedi. Жер - ырыстың кіндігі,
Білім - ырыстың тізгіні. Jer - yrystyń kindigi,
Bilim - yrystyń tizgini. Білім ауысады, ырыс жүғысады. Bilim aýysady, yrys júǵysady. Білім іздеген өсер,
Бүлік іздеген өшер. Bilim izdegen óser,
Búlik izdegen ósher. Білімсіздің білмегенін кешірмесең,
Білгенің қайсы. Bilimsizdiń bilmegenin keshirmeseń,
Bilgeniń qaısy. Білімнің басы - бейнет, түбі - зейнет. Bilimniń basy - beınet, túbi - zeınet. Білімді бесіктен тесікке дейін ізде. Bilimdi besikten tesikke deıin izde. Білімі жоқ ұл - жұпары жоқ гүл. Bilimi joq ul - jupary joq gúl. Күш - білімде, білім - кітапта. Kúsh - bilimde, bilim - kitapta. Білімдіге дүние жарық,
Білімсіздің күні кәріп. Bilimdige dúnıe jaryq,
Bilimsizdiń kúni kárip. Тіліңмен жүгірме, біліміңмен жүгір. Tilińmen júgirme, bilimińmen júgir. Білім алмай «болдым» деме,
Еңбек етпей «толдым>> деме. Bilim almaı «boldym» deme,
Eńbek etpeı «toldym>> deme. Білім сүріндірмейді, білек сүріндіреді. Bilim súrindirmeıdi, bilek súrindiredi. Көп сөйлеген білімді емес,
Дөп сөйлеген білімді. Kóp sóılegen bilimdi emes,
Dóp sóılegen bilimdi. Бұлдыр білген бүлдірер. Buldyr bilgen búldirer. Білімдіге ақыл айтқаның - бүлдіргенің. Bilimdige aqyl aıtqanyń - búldirgeniń. Білімді әр нәрсенің байыбын айтады,
Білімсіз біреудің айыбын айтады. Bilimdi ár nárseniń baıybyn aıtady,
Bilimsiz bireýdiń aıybyn aıtady. Білімсіз адамның сөзі білектей,
Білімді адамның сөзі жібектей. Bilimsiz adamnyń sózi bilekteı,
Bilimdi adamnyń sózi jibekteı. Өзің білмес ісіңді
Білгендерден сұрап біл.
Өліп жатсаң наданнан
Қабіріңді жырақ қыл. Óziń bilmes isińdi
Bilgenderden surap bil.
Ólip jatsań nadannan
Qabirińdi jyraq qyl. Қатты жерге егін шықпас,
Қаңсыған басқа білім жұқпас. Qatty jerge egin shyqpas,
Qańsyǵan basqa bilim juqpas. Білімді әйел басыңа қарайды,
Білімсіз әйел жасыңа қарайды. Bilimdi áıel basyńa qaraıdy,
Bilimsiz áıel jasyńa qaraıdy. Қараңғының көзі жоқ. Qarańǵynyń kózi joq. Көп біл, аз сөйле. Kóp bil, az sóıle. Білімді өлсе, қағазда аты қалар,
Ұста өлсе, істеген заты қалар. Bilimdi ólse, qaǵazda aty qalar,
Usta ólse, istegen zaty qalar. Біліп тұрсаң да, сұрап ал. Bilip tursań da, surap al. Білімсізден де бір іс өтер,
Білімдіден де бір іс өтер. Bilimsizden de bir is óter,
Bilimdiden de bir is óter. Білім - ердің дәулеті. Bilim - erdiń dáýleti. Тұлпар дүлдүлдігінен,
Адам білгірлігінен. Tulpar dúldúldiginen,
Adam bilgirliginen. Білмегенді білдірмесең, білгенің бар болсын. Bilmegendi bildirmeseń, bilgeniń bar bolsyn. Ғалымның алдында аузыңа ие бол. Ǵalymnyń aldynda aýzyńa ıe bol. Құдай әлемнен бұрын қаламды жаратқан. Qudaı álemnen buryn qalamdy jaratqan. Ғалыммен жақын болсаң, қолың жетер,
Залыммен жақын болсаң, басың кетер. Ǵalymmen jaqyn bolsań, qolyń jeter,
Zalymmen jaqyn bolsań, basyń keter. Білгенге - тоғыз, білмегенге - тоқсан тоғыз. Bilgenge - toǵyz, bilmegenge - toqsan toǵyz. Ділгір, ділгірдің бәрі білгір. Dilgir, dilgirdiń bári bilgir. Белгі болса, жолдан адаспас,
Білімді болса, сөзден жаңылмас. Belgi bolsa, joldan adaspas,
Bilimdi bolsa, sózden jańylmas. Білсе - барымта, білмесе - қарымта. Bilse - barymta, bilmese - qarymta. Білгенге - «жыр», білмегенге - «дыр>>. Bilgenge - «jyr», bilmegenge - «dyr>>. Білмегенді білдір,
Қолына алтын жүзік ілдір. Bilmegendi bildir,
Qolyna altyn júzik ildir. Білмегенді үйрет,
Жерге соқа салдырып сүйрет. Bilmegendi úıret,
Jerge soqa saldyryp súıret. Білмеген мың пәлеге тұтылар,
Білген мың пәледен құтылар. Bilmegen myń pálege tutylar,
Bilgen myń páleden qutylar. Қазының қазынасы - білігі,
Байдың қазынасы - түлігі. Qazynyń qazynasy - biligi,
Baıdyń qazynasy - túligi. Өзі білмегеннің аузына қарама. Ózi bilmegenniń aýzyna qarama. Жасыңда ұқпағанды жасай келе түсінерсің. Jasyńda uqpaǵandy jasaı kele túsinersiń. Білімдінің аты өсер,
Білімсіздің аты өшер. Bilimdiniń aty óser,
Bilimsizdiń aty ósher. Білмеген мін емес,
Білместікке көнген мін. Bilmegen min emes,
Bilmestikke kóngen min. Білім - дария көл,
Надандық - сусыз шөл. Bilim - darııa kól,
Nadandyq - sýsyz shól. Оқуға сенген ұмытшақ,
Жазуға сенген жаңылшақ. Oqýǵa sengen umytshaq,
Jazýǵa sengen jańylshaq. Әрбір ғалым хакім емес,
Әрбір хакім ғалым. Árbir ǵalym hakim emes,
Árbir hakim ǵalym.
