Жау, дұшпан туралы 86
Жауда да бір үйің болсын.
Jaýda da bir úıiń bolsyn.
Ағайын ала болғанда,
Ауыздағы ас кетер.
Аңдыған дұшпан көбейіп,
Жау қолында бас кетер. Aǵaıyn ala bolǵanda,
Aýyzdaǵy as keter.
Ańdyǵan dushpan kóbeıip,
Jaý qolynda bas keter. Жақын таласса, жатқа жем. Jaqyn talassa, jatqa jem. Ат арқасына ер батса,
Аяңшыл келеді.
Ерге жаттың тізесі батса,
Ағайыншыл келеді. At arqasyna er batsa,
Aıańshyl keledi.
Erge jattyń tizesi batsa,
Aǵaıynshyl keledi. Ағайын
бар болсаң, көре алмайды,
жоқ болсаң, бөліп бере алмайды.
жақсы болсаң, күндейді,
жаман болсаң, жүндейді. Aǵaıyn
bar bolsań, kóre almaıdy,
joq bolsań, bólip bere almaıdy.
jaqsy bolsań, kúndeıdi,
jaman bolsań, júndeıdi. Жауға аттанар жігіт шыбықты ат мінер. Jaýǵa attanar jigit shybyqty at miner. Жаудың сырын жау білмес. Jaýdyń syryn jaý bilmes. Жау сырыңды алса, қырыңды алар. Jaý syryńdy alsa, qyryńdy alar. Жауға қырыңды берсең де, сырыңды берме. Jaýǵa qyryńdy berseń de, syryńdy berme. Жауды аяған жаралы. Jaýdy aıaǵan jaraly. Жауға жалынба, досқа тарылма. Jaýǵa jalynba, dosqa tarylma. Жауға жаның ашымасын. Jaýǵa janyń ashymasyn. Жаудан құр қайтқанша, жаралы қайт. Jaýdan qur qaıtqansha, jaraly qaıt. Жаумен сынасып ұрыспақ жоқ. Jaýmen synasyp uryspaq joq. Жауды көрсең баспалат,
Құтылғанша асықсын. Jaýdy kórseń baspalat,
Qutylǵansha asyqsyn. Жау жоқ деме, жар астында,
Бөрі жоқ деме, бөрік астында. Jaý joq deme, jar astynda,
Bóri joq deme, bórik astynda. Жау жоқта жарақ көп,
Жау келгенде таяқ табылмас. Jaý joqta jaraq kóp,
Jaý kelgende taıaq tabylmas. Жау кеткен соң қылышыңды тасқа шап. Jaý ketken soń qylyshyńdy tasqa shap. Жаудан жақындық іздеме. Jaýdan jaqyndyq izdeme. Жауды санап соғыспайды,
Қойды санап тоғытпайды. Jaýdy sanap soǵyspaıdy,
Qoıdy sanap toǵytpaıdy. Жаудың үлкені - елдің жауы,
Даудың үлкені - жердің дауы. Jaýdyń úlkeni - eldiń jaýy,
Daýdyń úlkeni - jerdiń daýy. Жауыннан қашқан жарға паналар,
Жауынан қашқан қайда паналар? Jaýynnan qashqan jarǵa panalar,
Jaýynan qashqan qaıda panalar? Жау артынан жұдырық. Jaý artynan judyryq. Жауды қара қашырды,
Батыр атағын Барақ алды. Jaýdy qara qashyrdy,
Batyr ataǵyn Baraq aldy. Жарақтыға жау жолықпас. Jaraqtyǵa jaý jolyqpas. Жалықпаған жауды жеңеді. Jalyqpaǵan jaýdy jeńedi. Жалынсаң, жау басынар,
Басынар да, басыңа шығар. Jalynsań, jaý basynar,
Basynar da, basyńa shyǵar. Жел тұрды десе,
Үйіңе арқан сал.
Жау келді десе,
Қолыңа қылыш, қалқан ал. Jel turdy dese,
Úıińe arqan sal.
Jaý keldi dese,
Qolyńa qylysh, qalqan al. Жыланның уы басында,
Бейқамның жауы қасында. Jylannyń ýy basynda,
Beıqamnyń jaýy qasynda. Жауызға айтқан жылы сөз,
Суға жазған сертпен тең. Jaýyzǵa aıtqan jyly sóz,
Sýǵa jazǵan sertpen teń. Ежелгі жау ел болмас. Ejelgi jaý el bolmas. Алмастың жауы - қорғасын. Almastyń jaýy - qorǵasyn. Сары жаудың бәрі жау. Sary jaýdyń bári jaý. Жауға қойыңды қалдырсаң да,
Сойылыңды қалдырма. Jaýǵa qoıyńdy qaldyrsań da,
Soıylyńdy qaldyrma. Оқ қадалса, денеңнен суырарсың,
Жүрегіңе кек қадалса, не қыларсың? Oq qadalsa, deneńnen sýyrarsyń,
Júregińe kek qadalsa, ne qylarsyń? Мұзға сүйенбе, жауға сыйынба. Muzǵa súıenbe, jaýǵa syıynba. Іштен шыққан жау жаман. Ishten shyqqan jaý jaman. Мың жаудан бір жансыз жаман. Myń jaýdan bir jansyz jaman. Қауіп қайдан болса, қатер содан. Qaýip qaıdan bolsa, qater sodan. От пен су - тілсіз жау. Ot pen sý - tilsiz jaý. Алысқан жауға арқаңды көрсетпе. Alysqan jaýǵa arqańdy kórsetpe. Үйреніскен жау атыспаққа жақсы. Úırenisken jaý atyspaqqa jaqsy. Үндемесең, дау алар,
Жата берсең, жау алар. Úndemeseń, daý alar,
Jata berseń, jaý alar. Өткен-кеткен жауыңды,
Жамылғы алып қума. Ótken-ketken jaýyńdy,
Jamylǵy alyp qýma. Бір таяқ аса тиеді,
Бір таяқ баса тиеді. Bir taıaq asa tıedi,
Bir taıaq basa tıedi. Үй менікі демеңіз,
Үй сыртында кісі бар. Úı meniki demeńiz,
Úı syrtynda kisi bar. Гүрілдеп келген жаудан,
Күлімдеп келген қас жаман. Gúrildep kelgen jaýdan,
Kúlimdep kelgen qas jaman. Қашпаған жаудың күші бар. Qashpaǵan jaýdyń kúshi bar. Есік алдынан жел келгенше,
Үй сыртынан жау келсін. Esik aldynan jel kelgenshe,
Úı syrtynan jaý kelsin. Тынбаған дау жаман,
Қайта шапқан жау жаман. Tynbaǵan daý jaman,
Qaıta shapqan jaý jaman. Қайта жауған қар жаман,
Қайта шапқан жау жаман. Qaıta jaýǵan qar jaman,
Qaıta shapqan jaý jaman. Досың мың болса аз,
Дұшпаның біреу болса да көп. Dosyń myń bolsa az,
Dushpanyń bireý bolsa da kóp. Досыңның тонын тойға ки, қасың көрсін,
Ызалансын, жасысын, іші күйсін. Dosyńnyń tonyn toıǵa kı, qasyń kórsin,
Yzalansyn, jasysyn, ishi kúısin. Досыңмен көп сөйлеспе,
Жолынан қалар.
Дұшпаныңмен көп сөйлеспе,
Сырыңды алар. Dosyńmen kóp sóılespe,
Jolynan qalar.
Dushpanyńmen kóp sóılespe,
Syryńdy alar. Дұшпаның күлді дегенше,
Сырыңды білді де. Dushpanyń kúldi degenshe,
Syryńdy bildi de. Дұшпан не демейді,
Түске не кірмейді? Dushpan ne demeıdi,
Túske ne kirmeıdi? Дұшпаннан түк тартсаң да пайда. Dushpannan túk tartsań da paıda. Талаптының пікірі аян,
Дұшпанның ақылы шаян. Talaptynyń pikiri aıan,
Dushpannyń aqyly shaıan. Тау дарақсыз, жау жарақсыз болмас. Taý daraqsyz, jaý jaraqsyz bolmas. Ұйқы деген дұшпан бар,
Жолдан, істен қалдырар,
Тұла бойды талдырар,
Дұшпаныңа алдырар. Uıqy degen dushpan bar,
Joldan, isten qaldyrar,
Tula boıdy taldyrar,
Dushpanyńa aldyrar. Көсеумен түрткеннің кегі бітпес. Kóseýmen túrtkenniń kegi bitpes. Дәметпестен дәметкен,
Тарыққанның белгісі.
Жаудан күткен шарапат,
Зарыққанның белгісі. Dámetpesten dámetken,
Taryqqannyń belgisi.
Jaýdan kútken sharapat,
Zaryqqannyń belgisi. Досыңа балдай тәтті бол,
Дұшпанға тастай қатты бол. Dosyńa baldaı tátti bol,
Dushpanǵa tastaı qatty bol. Дос басыңа, дұшпан аяғыңа қарайды. Dos basyńa, dushpan aıaǵyńa qaraıdy. Дұшпан жоқ деме,дұшпан аяқ астында. Dushpan joq deme,dushpan aıaq astynda. Таяқты жауға темір қалқан дайында . Taıaqty jaýǵa temir qalqan daıynda . Дастарқан үстінде дұшпан да лос. Dastarqan ústinde dushpan da los. Жауды көрсе, ердің жүзі қызарар ,
Жауға кірсе, жердің жүзі қызарар. Jaýdy kórse, erdiń júzi qyzarar ,
Jaýǵa kirse, jerdiń júzi qyzarar. Ақымақ достан ақылды дұшпан артық. Aqymaq dostan aqyldy dushpan artyq. Атаңды жау шапса, бірге шап. Atańdy jaý shapsa, birge shap. Аттылы ақысын жауға жібермейді. Attyly aqysyn jaýǵa jibermeıdi. Есек тұсаусыз болмас,
Ер дұшпансыз болмас. Esek tusaýsyz bolmas,
Er dushpansyz bolmas. Досың ұрса , аңқылда,
Дұшпаның ұрса, күйін Dosyń ursa , ańqylda,
Dushpanyń ursa, kúıin Дос адамның белгісі қарлығаштай
Қас адамның белгісі қара тастай. Dos adamnyń belgisi qarlyǵashtaı
Qas adamnyń belgisi qara tastaı. Аспанға ұшсаң, аяғыңнан тартамын
Жерге кірсең, шашыңнан тартамын. Aspanǵa ushsań, aıaǵyńnan tartamyn
Jerge kirseń, shashyńnan tartamyn. Дос болу оңай, сақтауы қиын,
Жау болу оңай, тоқтауы қиын. Dos bolý ońaı, saqtaýy qıyn,
Jaý bolý ońaı, toqtaýy qıyn. Дау айтысады, жау атысады. Daý aıtysady, jaý atysady. Жауға қолдың күшін жұмса, найзаның ұшын қада. Jaýǵa qoldyń kúshin jumsa, naızanyń ushyn qada. Жау атыспай беріспейді. Jaý atyspaı berispeıdi. Жау да бір, жыртқыш аң да бір. Jaý da bir, jyrtqysh ań da bir. Досқа - жаз, жауға - аяз. Dosqa - jaz, jaýǵa - aıaz. Мыстан - сиқыршы дұшпан. Mystan - sıqyrshy dushpan. Ежелгі жауда елдік жоқ. Ejelgi jaýda eldik joq. Айдарлыны құл,
Тұлымдыны - тұл етеді. Aıdarlyny qul,
Tulymdyny - tul etedi. Саған дұшпан - маған жау. Saǵan dushpan - maǵan jaý. Жолы шаң, қолы қан. Joly shań, qoly qan.
Ауыздағы ас кетер.
Аңдыған дұшпан көбейіп,
Жау қолында бас кетер. Aǵaıyn ala bolǵanda,
Aýyzdaǵy as keter.
Ańdyǵan dushpan kóbeıip,
Jaý qolynda bas keter. Жақын таласса, жатқа жем. Jaqyn talassa, jatqa jem. Ат арқасына ер батса,
Аяңшыл келеді.
Ерге жаттың тізесі батса,
Ағайыншыл келеді. At arqasyna er batsa,
Aıańshyl keledi.
Erge jattyń tizesi batsa,
Aǵaıynshyl keledi. Ағайын
бар болсаң, көре алмайды,
жоқ болсаң, бөліп бере алмайды.
жақсы болсаң, күндейді,
жаман болсаң, жүндейді. Aǵaıyn
bar bolsań, kóre almaıdy,
joq bolsań, bólip bere almaıdy.
jaqsy bolsań, kúndeıdi,
jaman bolsań, júndeıdi. Жауға аттанар жігіт шыбықты ат мінер. Jaýǵa attanar jigit shybyqty at miner. Жаудың сырын жау білмес. Jaýdyń syryn jaý bilmes. Жау сырыңды алса, қырыңды алар. Jaý syryńdy alsa, qyryńdy alar. Жауға қырыңды берсең де, сырыңды берме. Jaýǵa qyryńdy berseń de, syryńdy berme. Жауды аяған жаралы. Jaýdy aıaǵan jaraly. Жауға жалынба, досқа тарылма. Jaýǵa jalynba, dosqa tarylma. Жауға жаның ашымасын. Jaýǵa janyń ashymasyn. Жаудан құр қайтқанша, жаралы қайт. Jaýdan qur qaıtqansha, jaraly qaıt. Жаумен сынасып ұрыспақ жоқ. Jaýmen synasyp uryspaq joq. Жауды көрсең баспалат,
Құтылғанша асықсын. Jaýdy kórseń baspalat,
Qutylǵansha asyqsyn. Жау жоқ деме, жар астында,
Бөрі жоқ деме, бөрік астында. Jaý joq deme, jar astynda,
Bóri joq deme, bórik astynda. Жау жоқта жарақ көп,
Жау келгенде таяқ табылмас. Jaý joqta jaraq kóp,
Jaý kelgende taıaq tabylmas. Жау кеткен соң қылышыңды тасқа шап. Jaý ketken soń qylyshyńdy tasqa shap. Жаудан жақындық іздеме. Jaýdan jaqyndyq izdeme. Жауды санап соғыспайды,
Қойды санап тоғытпайды. Jaýdy sanap soǵyspaıdy,
Qoıdy sanap toǵytpaıdy. Жаудың үлкені - елдің жауы,
Даудың үлкені - жердің дауы. Jaýdyń úlkeni - eldiń jaýy,
Daýdyń úlkeni - jerdiń daýy. Жауыннан қашқан жарға паналар,
Жауынан қашқан қайда паналар? Jaýynnan qashqan jarǵa panalar,
Jaýynan qashqan qaıda panalar? Жау артынан жұдырық. Jaý artynan judyryq. Жауды қара қашырды,
Батыр атағын Барақ алды. Jaýdy qara qashyrdy,
Batyr ataǵyn Baraq aldy. Жарақтыға жау жолықпас. Jaraqtyǵa jaý jolyqpas. Жалықпаған жауды жеңеді. Jalyqpaǵan jaýdy jeńedi. Жалынсаң, жау басынар,
Басынар да, басыңа шығар. Jalynsań, jaý basynar,
Basynar da, basyńa shyǵar. Жел тұрды десе,
Үйіңе арқан сал.
Жау келді десе,
Қолыңа қылыш, қалқан ал. Jel turdy dese,
Úıińe arqan sal.
Jaý keldi dese,
Qolyńa qylysh, qalqan al. Жыланның уы басында,
Бейқамның жауы қасында. Jylannyń ýy basynda,
Beıqamnyń jaýy qasynda. Жауызға айтқан жылы сөз,
Суға жазған сертпен тең. Jaýyzǵa aıtqan jyly sóz,
Sýǵa jazǵan sertpen teń. Ежелгі жау ел болмас. Ejelgi jaý el bolmas. Алмастың жауы - қорғасын. Almastyń jaýy - qorǵasyn. Сары жаудың бәрі жау. Sary jaýdyń bári jaý. Жауға қойыңды қалдырсаң да,
Сойылыңды қалдырма. Jaýǵa qoıyńdy qaldyrsań da,
Soıylyńdy qaldyrma. Оқ қадалса, денеңнен суырарсың,
Жүрегіңе кек қадалса, не қыларсың? Oq qadalsa, deneńnen sýyrarsyń,
Júregińe kek qadalsa, ne qylarsyń? Мұзға сүйенбе, жауға сыйынба. Muzǵa súıenbe, jaýǵa syıynba. Іштен шыққан жау жаман. Ishten shyqqan jaý jaman. Мың жаудан бір жансыз жаман. Myń jaýdan bir jansyz jaman. Қауіп қайдан болса, қатер содан. Qaýip qaıdan bolsa, qater sodan. От пен су - тілсіз жау. Ot pen sý - tilsiz jaý. Алысқан жауға арқаңды көрсетпе. Alysqan jaýǵa arqańdy kórsetpe. Үйреніскен жау атыспаққа жақсы. Úırenisken jaý atyspaqqa jaqsy. Үндемесең, дау алар,
Жата берсең, жау алар. Úndemeseń, daý alar,
Jata berseń, jaý alar. Өткен-кеткен жауыңды,
Жамылғы алып қума. Ótken-ketken jaýyńdy,
Jamylǵy alyp qýma. Бір таяқ аса тиеді,
Бір таяқ баса тиеді. Bir taıaq asa tıedi,
Bir taıaq basa tıedi. Үй менікі демеңіз,
Үй сыртында кісі бар. Úı meniki demeńiz,
Úı syrtynda kisi bar. Гүрілдеп келген жаудан,
Күлімдеп келген қас жаман. Gúrildep kelgen jaýdan,
Kúlimdep kelgen qas jaman. Қашпаған жаудың күші бар. Qashpaǵan jaýdyń kúshi bar. Есік алдынан жел келгенше,
Үй сыртынан жау келсін. Esik aldynan jel kelgenshe,
Úı syrtynan jaý kelsin. Тынбаған дау жаман,
Қайта шапқан жау жаман. Tynbaǵan daý jaman,
Qaıta shapqan jaý jaman. Қайта жауған қар жаман,
Қайта шапқан жау жаман. Qaıta jaýǵan qar jaman,
Qaıta shapqan jaý jaman. Досың мың болса аз,
Дұшпаның біреу болса да көп. Dosyń myń bolsa az,
Dushpanyń bireý bolsa da kóp. Досыңның тонын тойға ки, қасың көрсін,
Ызалансын, жасысын, іші күйсін. Dosyńnyń tonyn toıǵa kı, qasyń kórsin,
Yzalansyn, jasysyn, ishi kúısin. Досыңмен көп сөйлеспе,
Жолынан қалар.
Дұшпаныңмен көп сөйлеспе,
Сырыңды алар. Dosyńmen kóp sóılespe,
Jolynan qalar.
Dushpanyńmen kóp sóılespe,
Syryńdy alar. Дұшпаның күлді дегенше,
Сырыңды білді де. Dushpanyń kúldi degenshe,
Syryńdy bildi de. Дұшпан не демейді,
Түске не кірмейді? Dushpan ne demeıdi,
Túske ne kirmeıdi? Дұшпаннан түк тартсаң да пайда. Dushpannan túk tartsań da paıda. Талаптының пікірі аян,
Дұшпанның ақылы шаян. Talaptynyń pikiri aıan,
Dushpannyń aqyly shaıan. Тау дарақсыз, жау жарақсыз болмас. Taý daraqsyz, jaý jaraqsyz bolmas. Ұйқы деген дұшпан бар,
Жолдан, істен қалдырар,
Тұла бойды талдырар,
Дұшпаныңа алдырар. Uıqy degen dushpan bar,
Joldan, isten qaldyrar,
Tula boıdy taldyrar,
Dushpanyńa aldyrar. Көсеумен түрткеннің кегі бітпес. Kóseýmen túrtkenniń kegi bitpes. Дәметпестен дәметкен,
Тарыққанның белгісі.
Жаудан күткен шарапат,
Зарыққанның белгісі. Dámetpesten dámetken,
Taryqqannyń belgisi.
Jaýdan kútken sharapat,
Zaryqqannyń belgisi. Досыңа балдай тәтті бол,
Дұшпанға тастай қатты бол. Dosyńa baldaı tátti bol,
Dushpanǵa tastaı qatty bol. Дос басыңа, дұшпан аяғыңа қарайды. Dos basyńa, dushpan aıaǵyńa qaraıdy. Дұшпан жоқ деме,дұшпан аяқ астында. Dushpan joq deme,dushpan aıaq astynda. Таяқты жауға темір қалқан дайында . Taıaqty jaýǵa temir qalqan daıynda . Дастарқан үстінде дұшпан да лос. Dastarqan ústinde dushpan da los. Жауды көрсе, ердің жүзі қызарар ,
Жауға кірсе, жердің жүзі қызарар. Jaýdy kórse, erdiń júzi qyzarar ,
Jaýǵa kirse, jerdiń júzi qyzarar. Ақымақ достан ақылды дұшпан артық. Aqymaq dostan aqyldy dushpan artyq. Атаңды жау шапса, бірге шап. Atańdy jaý shapsa, birge shap. Аттылы ақысын жауға жібермейді. Attyly aqysyn jaýǵa jibermeıdi. Есек тұсаусыз болмас,
Ер дұшпансыз болмас. Esek tusaýsyz bolmas,
Er dushpansyz bolmas. Досың ұрса , аңқылда,
Дұшпаның ұрса, күйін Dosyń ursa , ańqylda,
Dushpanyń ursa, kúıin Дос адамның белгісі қарлығаштай
Қас адамның белгісі қара тастай. Dos adamnyń belgisi qarlyǵashtaı
Qas adamnyń belgisi qara tastaı. Аспанға ұшсаң, аяғыңнан тартамын
Жерге кірсең, шашыңнан тартамын. Aspanǵa ushsań, aıaǵyńnan tartamyn
Jerge kirseń, shashyńnan tartamyn. Дос болу оңай, сақтауы қиын,
Жау болу оңай, тоқтауы қиын. Dos bolý ońaı, saqtaýy qıyn,
Jaý bolý ońaı, toqtaýy qıyn. Дау айтысады, жау атысады. Daý aıtysady, jaý atysady. Жауға қолдың күшін жұмса, найзаның ұшын қада. Jaýǵa qoldyń kúshin jumsa, naızanyń ushyn qada. Жау атыспай беріспейді. Jaý atyspaı berispeıdi. Жау да бір, жыртқыш аң да бір. Jaý da bir, jyrtqysh ań da bir. Досқа - жаз, жауға - аяз. Dosqa - jaz, jaýǵa - aıaz. Мыстан - сиқыршы дұшпан. Mystan - sıqyrshy dushpan. Ежелгі жауда елдік жоқ. Ejelgi jaýda eldik joq. Айдарлыны құл,
Тұлымдыны - тұл етеді. Aıdarlyny qul,
Tulymdyny - tul etedi. Саған дұшпан - маған жау. Saǵan dushpan - maǵan jaý. Жолы шаң, қолы қан. Joly shań, qoly qan.
