"Жаны ашымастың қасында басың ауырмасын" деген мақал адамның жанашырлығы, көмектесуі, мейірімділігі туралы. Мақалдың мағынасы: егер адам басқа адамның ауыр жағдайында жаны ашымаса, онда ол сол адамға көмек қолын созып, қолдау көрсетпесе, онда ол адамның проблемасына, қиыншылықтарына араласпауы, яғни оған қатысы болмауы керектігін білдіреді.

Бұл мақал, бір жағынан, жанашырлықтың маңызын көрсетсе, екінші жағынан, басқа адамның қиындықтарына немқұрайды қарамау керектігін ескертеді. Егер адам жаны ашымайтын болса, онда оның сол жағдайда басы ауырмауы, яғни оның проблемасына қызығушылық танытуының қажеті жоқ деген амалмен алға шығады.

Сондықтан, бұл мақал адамдар арасындағы қарым-қатынастың адамгершілік, мейірім, жанашырлық негізінде болуы керектігін ұғынады.