"Бармақ басты, көз қысты" мақалы, жалпы алғанда, адамдардың бір-біріне кедергі келтіріп, жаман әрекеттер жасауын немесе қулық-сұмдықтарға жол беруін білдіреді. Мұндағы "бармақ" — іс-әрекетті білдірсе, "көз" — бақылау, назар аударуды меңзейді. Яғни, бір адамның әрекетін екіншісі байқамай қалса, сонымен қатар, екінші адам бұл жерде елемеу, көрмеу (көз қыстыру) арқылы өз ісін жалғастыра береді.

Бұл мақалды адамдар арасындағы шынайылық, адалдықтан ауытқу, немесе жаман ниетпен қылық жасайтын адамдардың іс-әрекеттері үшін қолдануға болады. Негізгі идея — біреудің бақылауын жоққа шығарып, жаман ойлар мен әрекеттерді жасырып қалу. Мақал адалдық пен шынайылықтың маңызды екенін меңзейді.