"Аталы ұл - қожалы құл" деген мақал, негізінен, адамның шыққан тегінің, отбасы мен ата-ана тәрбиесінің маңызы туралы айтады.

Мақалдың мағынасы: ата-бабаңыздың, яғни, ата-анаңыздың байлығы мен мәртебесі сіздің әлеуметтік статусыңызға және қоғамдағы орныңызға әсер етеді. "Аталы ұл" дегеніміз - атақты, бай, немесе ықпалды адамдардың баласы, ал "қожалы құл" - қожайынның немесе ықпалды адамның бағыныштысы.

Яғни, адамның қоғамдағы орны мен статусты, көбінесе, ата-ана мен отбасының жағдайы анықтайды. Бұл мақалда, сонымен қатар, отбасы тәрбиесінің және өнегеліктің маңызы да көрсетілген. Мақал адам баласының қаншалықты жауапты және өнегелі болуына, ата-бабасының ізін жалғай отырып, өзінің мәртебесін көтеруге тырысуы қажеттігіне де үндейді.