Мақал "Талабы жоқ жас ұлан - жалыны жоқ шоқ" қазақ қоғамындағы жастардың белсенділігі мен талаптану қажеттілігін көрсетеді. Мұнда "талаб" - талап, ынта, жігер, ал "жас ұлан" - жастар немесе жас адамдар дегенді білдіреді. "Жалыны жоқ шоқ" дегеніміз - оттың жалынсыз, түтінсіз, яғни энергиясы, өмір сүру қуаты жоқ күйі.

Мақалдың мағынасы: жастардың өз мақсаты мен армандарына ұмтылмай, талаптанбай, белсенділік танытпайтын болса, олар өз мүмкіндіктерін толық ашып, жетістікке жете алмайды. Яғни, жастардың өз бағытын табу, оқу, жұмыс істеу, өзін-өзі дамытуы – олардың өмірінде маңызды рөл атқарады.

Көбіне жастар үшін мақсат қою және соған жету жолында талпыну аса маңызды, себебі тек сол кезде ғана олар қоғамда өз орнын тауып, өз әлеуеттерін жүзеге асыра алады.