Мақал "Болса оразым, болмаса қоразым" қазақ халқында кездесетін даналықтың бірі. Бұл мақал адамның тіршіліктегі түрлі жағдайларға қатысты философиялық көзқарасын білдіреді.

Мақалдағы "оразы" мен "қораз" сөздері метафора ретінде қолданылған. "Оразым" — бұл адамның сенімі, ниеті, күш-жігері, ал "қоразым" — бұл күнделікті өмірде кездесетін қиындықтар, кедергілер немесе құрылымдық проблемалар.

Мақалдың негізгі мағынасы: егер адамның ниеті, сенімі берік болса, онда ол кез келген кедергіні жеңе алады. Ал сенімсіздік немесе ниеттің жоқтығы жағдайда, өмір қиыншылықтарын жеңуге мұршасы болмайды. Яғни, мақалда адамға рухани және моральдық күш беретін сенім, жігер мен табандылықтың маңыздылығы айтылады.

Сонымен, бұл мақал айтқысы келетін ой: адам өз ниетіне, мақсатына жету үшін, қиындықтардан қорықпай, адал еңбек етуі керек.