Мақал "Ат сыны - біреу, ер сыны - мың" дегенде, аттың (жануардың) мынадай қасиеттері мен қабілеттері бір ғана сынақ (жарыс, бәйге) арқылы бағаланатындығы, ал адам, яғни ердің (айбалта, батыр, жаужүрек, т.б. адам) қасиеттері мен қабілеттері өте көп және оларды байқау үшін сан алуан сынақтар мен қиындықтардан өту қажет екендігі айтылып жатыр.

Осыдан мақалда айтылған негізгі ой, ат тұлғасының мықтылығы аз ғана жағдайлармен өлшенсе, ал ер тұлғасының рухы, күш-қуаты, ақыл-ойы, соғыстағы батылдығы, моральдық қасиеттері барлық өмір жағдайларында және көптеген сынақтарда көрінетіндігі. Яғни, адамды танып-білу үшін оның сан алуан қырлары мен жағдайларда қалай әрекет ететінін бақылау керек.

Мақал қазақтың ұлттық құндылықтарын, батырлығын, ерлік дәстүрлерін білдіреді, сонымен қатар адамды бағалау, оның мінез-құлқы мен іс-әрекеттерін тек тиімді немесе жеңісті мезеттерде ғана емес, әртүрлі жағдайда бақылаудың маңызды екенін көрсетеді.