Мақалдың мағынасы – адам өмірінде кездесетін қиындықтар мен кедергілерді сипаттайды. "Судың жолын құм бөгер" деген тіркес су ағысының жолын құмның кедергі жасауымен салыстырады. Яғни, су өз жолымен ағуға барынша тырысса да, құм оны бөгейді. Бұл адамның өмірінде қиыншылықтар мен кедергілердің болуы мүмкін екенін білдіреді.

"Ердің жолын сұм бөгер" деген бөлігі болса, ер адамның, яғни жігіттің немесе адамның өмірлік жолын сұм, яғни жаман адамдар, қауіпті жағдайлар бөгейтінін меңзейді.

Мақал жалпы алғанда, адамдардың әдетте жұмсақтық пен жеңілдік іздейтінін, бірақ өмірдің күрделі жолдарында жамандықтар мен қиындықтар да кездесетінін көрсетеді. Сондықтан, кедергілер мен қиыншылықтарға қарамастан, алға жылжу қажет екенін үйретеді.