Бұл мақал екі түрлі мағынадағы «өткір» сөзін қолдана отырып, адам өміріндегі маңызды нәрселерді салыстырып, терең ой салады.

1. **"Өткір пышақ жанға керек, қынға қас":** Мұнда өткір пышақтың қажеттілігі, оның тиімділігін және пайдалы екенін білдіреді. Пышақ белгілі бір мақсатпен, яғни заттарды кесу үшін қажет. Ал "қын" – пышақтың қынында тұратын арнайы орны. Яғни, пышақ қынына қойылғанда ғана қауіпсіз, ал қолданысқа енгізілгенде ғана пайда әкеледі. Бұл тұрғыда өткір пышақтың міндеті, яғни, адамның қоршаған ортасында пайдалы болу қажеттілігі айтылады.

2. **"Өткір сөз дауға керек, жанға қас":** Бұл жерде "өткір сөз" – өткір, шешімді, нақты пікір айтып, шындықты ашық айтуды меңзейді. Бірақ, өткір сөздің шындықты айтуы кейде дауға, түсініспеушілікке алып келуі мүмкін. Яғни, шындықты айтудың тәуекелі және салмақты жауапкершілігі бар. "Жанға қас" деген сөз тіркесі мұның кейде қиын, ауыр болуы мүмкіндігін көрсетеді.

Мақалдың жалпы мағынасы: өткір (нақты, шынайы) нәрселер (пышақ болсын, сөз болсын) шын мәнінде керек, бірақ оларды қолданған кезде абай болуымыз қажет екендігін білдіреді. Өйткені, өткір заттар мен өткір сөздер адамға пайдалы болса да, сонымен бірге қауіпті және жарақаттау мүмкіндігі бар.