"Гүл ашылмай, бұлбұл сайрамайды" мақалы қазақ тілінде "бұлбұл" – жұмыртқадан шыққан, әдемі дауысымен ән салатын құс, ал "гүл" – табиғаттың сұлулығы, толық жетілуі мен гүлденуі символы ретінде көрінеді.

Бұл мақалдың мағынасы: бәрі де өз уақытында орындалу керек, бір нәрсеге дайындықсыз, немесе белгілі бір жағдайлар болмаса, одан ары жүру мүмкін емес. Негізінен, гүлдің ашылуы – бір нәрсенің дамуы мен жетілуі, ал бұлбұлдың сайрауы – сол дамудың нәтижесі, яғни, сәттіліктің, жетістіктің белгісі.

Осылайша, егер бір зат орта жолда қалып қойып, толық дамымаған болса, одан жақсы нәтиже күту қиын. Мақал өмірден алынған тәжірибені, табиғи заңдылықты жеткізеді: жетістікке жету үшін, алдымен дұрыс негіздерді құру, қажетті дайындықты жасау керек.