"Жетім бала кекшіл" мақалында кекшілдік, яғни кек алу, реніш білдіру, ашу-ыза сияқты сезімдердің болуы туралы айтылады. Мақалдың мағынасы – жетім бала, ата-анамнан айырылған, қиындықтарға тап келген адам, өмірдің ауыртпалықтары мен әділетсіздігіне куә болып, кейде кекшілдікке, реніш сезімдеріне бой алдыруы мүмкін.

Осы айтылғандар, сондай-ақ, жетім баланың басындағы қиындықтар мен әділетсіздіктерден туындаған өкпе-реніштердің, кек алу сезімдерінің адам өміріне әсер ететінін көрсетеді. Мақал адамның мұндай жағдайларда сабыр сақтауы, кекшіл болмауы керектігін меңзейді.

Сондықтан, бұл мақал арқылы өмірдегі қиыншылықтарды жеңу, кек алмай, кешірімді болу, жүректі жұмсарту туралы тәрбиелік мән беріледі.