"Заманды себеп билейді" деген мақал, уақыт немесе жағдайдың (заманның) торға түскен себептер мен факторларға бағынады дегенді білдіреді. Яғни, белгілі бір кезеңнің немесе уақытта болып жатқан оқиғалардың, құбылыстардың себеп-салдарлық байланысы бар және олар адам әрекеттеріне, қоғамның даму бағытына әсер етеді.

Мақалдың терең мағынасы - қоғамдағы өзгерістер мен жаңалықтар әрдайым сол кезеңдегі себептер мен мән-жайларға байланысты қалыптасады. Адамдар мен қоғамның әрекеттері, тарихтағы оқиғалар, экономикалық, әлеуметтік, саяси шарттар – бұлардың бәрі уақыттың сипатын, заманды анықтайтын факторлар. Сондықтан, заманның өзгеруі және дамуы – себептердің салдары ретінде қарастырылады.

Басқаша айтқанда, бұл мақал адамзаттың тарихы мен мәдениетінде уақыттың, жағдайлардың және себептердің өзара байланысын көрсету үшін пайдаланылады.