Мақал "Құстың қонар жерін су білер, мал қонысын ну білер" дегеніміз – табиғаттың өз ережелері мен заңдылықтары бар екенін және тіршілік иелері өз ортасын, табиғатын қалай жақсы түсінетінін көрсетеді.

Мақалдағы "құс" - еркін, жиі ұшатын құстар, ал "мал" – жерге тәуелді, жортып жүретін жануарлар. Құстар су көздерін, ал малдар шөпті, қорек табатын ормандарды жақсы біледі. Яғни, олардың тіршілік етуі үшін қажетті табиғи ресурстарды табу қабілеті бар.

Негізгі мағына – әрбір тіршілік иесі өз өмір сүру ортасын instinctively немесе тәжірибелік жолмен жақсы меңгереді, олардың физикалық жағдайлары мен қажеттіліктеріне сай келеді. Бұл мақал адамзаттың өз өміріндегі таңдау, орын таңдау немесе мақсатқа жету жолындағы интуициясы мен табиғатпен байланысының маңыздылығын да аңдатады.

Түрлі жағдайларда, адам да өзінің өмір сүру ортасын, қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін дұрыс шешімдер қабылдауы керек, яғни ол да өзінің "қонысын" білуі маңызды.